نام کاربری یا پست الکترونیکی
رمز عبور

اشعه ایکس ttedit کنسرسیوم دانشگاهیان و متخصصان ایران - اشعه ایکس

st scan,سی تی اسکن

مقدمه

تصویربرداری سی تی یا سی‌تی اسکن یا توموگرافی کامپیوتری (به فارسی: مقطع‌نگاری رایانه‌ای) استفاده از اشعه ایکس در ارتباط با الگوریتم‌ها و محاسبات کامپیوتری به منظور ایجاد تصویر از بدن می‌باشد. در سی تی، یک تیوب یا لولهٔ تولیدکنندهٔ اشعه ایکس، در مقابل یک آشکارساز (دتکتور) این اشعه قرار داده شده، و با کمک حلقه‌ای که به صورت یک دستگاه و به شکل چرخشی در اطراف بیمار حرکت می‌کند، تصویر کامپیوتریِ مقطعی به صورت برش یا مقطع عرضی تولید می‌نماید. سی تی در سطح آگزیال یا محوری است که تصویر به دست می‌دهد، در حالی که تصویرهای مقطع کرونال (تاجی) و ساژیتال (سهمی) را می‌توان به وسیلهٔ بازسازی‌های کامپیوتری ارائه کرد..
عوامل رادیوکنتراست یا مواد حاجب اغلب در سی تی برای توصیف بهتر آناتومی مورد استفاده واقع می‌شوند. گرچه رادیوگرافی قادر به تولید و ارائهٔ تفکیک‌پذیری فضایی بالاتری است، اما در عوض سی تی می‌تواند اطلاعات بیشتری را در مورد تغییرات دقیق و ظریف مربوط به میرایی پرتو ایکس تشخیص دهد. در ضمن سی تی بیمار را در معرض تابش اشعهٔ یونیزان بیشتری در مقایسه با رادیوگرافی قرار می‌دهد. در سی تی نوع اسپیرال با آشکارسازهای زیاد (مولتی دتکتور) از چند ردیاب یا آشکارساز بهره گیری می‌شود. در این نوع ۸ ، ۱۶، یا ۶۴ ردیاب یا آشکارساز در طول حرکتی پیوسته و مستمر از بیمار، از طریق تابش پرتو تصویر به دست می‌آورند که حاصل تصاویری عالی و با جزئیات بسیار ظریف در زمان بررسی کمتر می‌باشد.
با تجویز سریع کنتراست وریدی در طی سی‌تی اسکن این جزئیات دقیق تصویری را می‌توان بازسازی سه‌بعدی ۳D نمود و بدین ترتیب تصاویری از کاروتید، شریان مغزی و کرونری، یا به صورت سی تی آرتریوگرافی و سی تی آنژیوگرافی حاصل نمود. سی‌تی اسکن است تست انتخابی در تشخیص برخی از شرایط اضطراری و اورژانس مانند خونریزی مغزی، آمبولی ریه (لخته‌ای که موجب انسداد در عروق ریه‌ها شود)، دایسکشن آئورت یا همان پارگی سرخرگ آئورت (پاره شدن دیواره آئورت)، آپاندیسیت، دیورتیکولیت، و سنگ کلیه می‌باشد. با ادامهٔ پیشرفتها و بهبود مداوم در تکنولوژی(فناوری) سی‌تی اسکن، از جمله سریعتر شدن زمان تصویربرداری و بهبود رزولوشن یا وضوح و تفکیک‌پذیری تصاویر، دقت و کارایی این روش به طور چشمگیری افزایش یافته و در نتیجه از سی‌تی اسکن به میزان بیشتری در تشخیص‌های پزشکی استفاده می‌شود.
نخستین دستگاه سی‌تی اسکن (سی‌تی اسکنر) که به لحاظ تجاری قابل بهره‌برداری بود، توسط سر گادفری هانسفیلد در آزمایشگاه مرکزی تحقیقات ایمی (EMI) در بریتانیای کبیر به سال ۱۹۷۲اختراع شد. حقوق قانونی ایمی (EMI) متعلق به شرکت توزیع آثار موسیقیِ گروه بیتل‌ها (بیتلز) بود که منافع آن به بودجهٔ پژوهشی اختصاص می‌یافت. سر گادفری هانسفیلد و آلن مک لود مک کورمک، به خاطر اختراع مشترکشان یعنی سی‌تی اسکن، برندهٔ جایزهٔ نوبل پزشکیِ سال ۱۹۷۹ شدند. نخستین دستگاه سی تی یا همان سی‌تی اسکنر نیز، به سال ۱۹۷۲ در کلینیک میو در روچستر واقع در مینسوتا نصب گردید


تاریخچه سی تی اسکن
مدتی پس از آن که رونتگن اشعه ایکس را کشف کرد، این اشعه برای تصویربرداری پزشکی مورد استفاده قرار گرفت. تصاویری که با این روش از اعضای مختلف بیمار گرفته می شدند تنها تصاویری یک بعدی بودند و نمی توانستند مقطع خاصی از بدن را شناسایی نموده و یا تصویری چند بعدی از اعضای مختلف بدن در اختیار پزشکان بگذارند. با پیشرفت دانش تصویربرداری در پزشکی، سونوگرافی با استفاده از امواج صوتی و پس از آن سی تی اسکن با اشعه ایکس ابداع شد و به این ترتیب امکان تصویربرداری از مقاطع مختلف بدن پدید آمد. کاربرد بالینی سی تی اسکن گسترده تر و پر سر و صداتر از کاربردهای سونوگرافی بود؛ به علاوه سرعت تحول و دگرگونی های آن نیز از سایر دستگاه های رادیولوژی متنوع تر بود، به نحوی که در طی چهار دهه گذشته، چهار نسل از این دستگاه وارد بازار شد و اینک همه ساله انواع جدید و پیشرفته ای از این سیستم به جهان پزشکی عرضه .میشود.دستگاه سی تی اسکن توسط آقای ان. گادفری هانسفیلد یعنی جایی که ای ام آی انگلیسی بود ساخته شد
جالب توجه است که دستگاه سی تی اسکن در کارخانه ی بیتل ها که در آنجا میلیاردها پوند صفحه گرامافون از آهنگ های مختلف موسیقی و جاز پر می کردند ساخته شد. اگر چه هانسفیلد و رئیس گروه بیتل ها هر دو بنا به ملاحظات اقتصادی و سودآوری که فعالیت هایشان در پی داشت به دریافت لقب (سر) مفتخـر شدند اما خدمات ارزنده ی  هانسفیلد به لحاظ معنـوی از ارزشی غیر قابل تصور برخوردار است.وی به جهت ابداع دستگاه سی تی اسکن در سال 1973 میلادی موفق به دریافت جایزه نوبل پزشکی گردید.


سیر تحولی و رشد
مانند تمام رشته‌های تصویر گیری پزشکی (رادیولوژی)دستگاه‌های سی‌تی اسکن بطور مداوم تغییر کرده و بوسیله کارخانه‌ها و سازندگان مختلف پیش رفته است. دستگاه اولیه که بوسیله هانسفیلد و توسط شرکت ای ام آی ساخته شده بود، فقط برای ارزیابی مغز طراحی شده بود، که دستگاه نسل اول یا ای ام آی نام داشت. مدت‌ زمان کوتاهی نگذشت که نسل دوم دستگاه‌های سی‌تی اسکن با امکانات بیشتر به بازار آمد و نسل سوم این دستگاه‌ها با امکاناتی از جمله کم شدن زمان تصویر گیری معرفی شد. هم ‌اکنون نسل چهارم با سرعت خیلی بالا و امکانات بهینه و نتایج عالی موجود می‌باشد.


ساختمان یک دستگاه سی‌تی اسکن
یک دستگاه اسکن توموگرافی کامپیوتری از یک میز برای قرار گرفتن بدن بیمار ، یک گانتری که سر بیمار در آن قرار می‌گیرد، یک منبع تولید اشعه ایکس ، سیستمی برای آشکار کردن تشعشع خارج ‌شده از بدن ، یک ژنراتور اشعه ایکس ، یک کامپیوتر برای بازسازی تصویر و کنسول عملیاتی که تکنولوژیست رادیولوژی بر آن قرار می‌گیرد، تشکیل شده است


سی تی اسکن چگونه کار میکند
برای انجام سی تی اسکن از اشعه ایکس استفاده میشود. در این روش باریکه نازکی از اشعه ایکس (مانند باریکه اشعه لیزر) به اندام بیمار تابانده میشود. این اشعه از تمامی بافت هایی که سر راه آن قرار دارند عبور کرده و مقداری از آن که از طرف مقابل اندام خارج میشود به توسط دتکتور یا آشکارساز های حساسی دریافت میگردد. این دتکتورها اشعه را به جریان الکتریکی تبدیل میکنند. این فرایند هزاران بار از زوایای گوناگون تکرار میشود یعنی باریکه اشعه ایکس از زوایای گوناگون به درون اندام تابانده شده و خروجی آن در طرف مقابل اندام اندازه گیری میشود.
بدین ترتیب اطلاعات بسیار زیادی بصورت مقادیر مختلف شدت جریان الکتریکی که متناسب با شدت اشعه دریافت شده توسط دتکتور است گردآوری شده و به کامپیوتر مرکزی سی تی اسکن ارسال میشود. این کامپیوتر بسیار پر قدرت، اطلاعات را پردازش کرده و نتیجه آن بصورت تصاویر متعددی که سطح مقطع اندام را نشان میدهند بر روی مانیتور دستگاه مشخص میشود. در صورت لزوم این تصاویر بر روی فیلم چاپ میشوند.
 
تصاویر سی تی اسکن با دقت بسیار بیشتر از تصاویر رادیوگرافی ساده، شکل استخوان ها و حتی بسیاری از بافت های دیگر اندام را نشان میدهد. با استفاده از این تکنیک میتوان داخل استخوان را هم مشاهده کرد. اکثر سی تی اسکن های امروزی اسپیرال یا مارپیچی هستند به این معنا که منبع اشعه ایکس مانند یک مارپیچ به دور بدن بیمار حرکت کرده و از جهات مختلف تصویربرداری میکنند. تصاویر سی تی اسکن های امروزی بسیار دقیقتر از قبل شده و سرعت این دستگاه ها هم زیاد شده است بطوریکه معمولا انجام یک تصویربرداری سی تی اسکن چند دقیقه بیشتر طول نمیکشد.


طراحی اتاق سی تی اسکن
دیوارهای اتاقی که دستگاه سی تی اسکن در آن قرار دارد از سرب با ضخامت مناسب پوشیده شده است تا از خروج اشعه ایکس از اتاق و تابش آن به محیط خارج جلوگیری شود. لذا سالن ها و کریدورهای مجاور اتاق سی تی اسکن و حتی اتاقی که اپراتور یا کارشناس دستگاه سی تی اسکن در آن قرار گرفته و بر عملیات  تصویربرداری نظارت می کند به واسطه داشتن شیشه های سربی از تابش اشعه ایکس محافظت می شوند.


ماده حاجب در سی تی اسکن
مواد حاجبی که امروزه در رادیولوژی به کار می روند دیگر مثل مواد قدیمی یونی نیستند، لذا مصرف آن ها با خطر بسیار کمی همراه بوده و ایمن است؛ اما وجود ترکیبات ید در تمامی مواد حاجب یونی و غیر یونی کماکان با احتمال حساسیت زایی و شوک همراه است.
معمولا مقدار ماده حاجب مورد مصرف ۱/۵-۲ سی سی به ازاء هر کیلوگرم وزن در بالغین و حداکثر ۱۵۰ سی سی در نظر گرفته می شود. مصرف کمتر از حد ماده حاجب دقت تصاویر را کم می کند؛ لذا باید سعی شود تا ماده حاجب به میزان مناسب مصرف شود. البته باید به این نکته توجه داشت که با استفاده از دستگاه های جدید مولتی دتکتور می توان ماده حاجب مصرفی را به ۱۰۰۸۰ سی سی کاهش داد. لازم به یادآوری است که در بررسی های قلبی ممکن است مصرف ماده حاجب به ۲۰۰ سی سی یا بالاتر هم برسد؛ضمناباید توجه داشت که ماده حاجب خوراکی مورد استفاده در سی تی اسکن معمولا غیر قابل جذب بوده، و دستگاه گوارش جذب نمی شود.

نسل‌ها
در واقع، تکامل سیستمهای سی‌تی را میتوان بصورت زیر خلاصه کرد
نسل اول: سیستم‌های پرتو خطی                          
نسل دوم: سیستم‌های پرتو بادبزنی باریک
نسل سوم: سیستم‌های پرتو بادبزنی پهن
نسل چهارم: سیستم‌های با حرکت دورانی منشا، اما با آشکارساز ساکن
نسل پنجم: سیستم‌های مقطع‌نگاری رایانه‌ای با پرتو الکترونی
نسل ششم: اضافه شدن حرکت مارپیچی یا اسپیرال
نسل هفتم: استفاده از آرایه‌های آشکارساز چندردیفی
امروزه پویشگرهای سی‌تی نسل هفتم بر اساس الگوی حرکتی سیستمهای نسل سوم کار می‌کنند، و سیستمهای نسل چهارم در واقع از رده خارج شدند. لذا منشا پرتوها و آشکارسازها هر دو حرکت دورانی دارند. همچنین با آمدن به بازار سی‌تی‌های نسل ششم و هفتم با آرایهٔ +۶۴ برش، سیستم‌های مقطع‌نگاری رایانه‌ای با پرتو الکترونی تقریباً از صحنه حذف شده‌اند، و امروزه بیشتر فقط برای پژوهش کاربرد دارند.


چگونه یک سی تی اسکن کار می کند؟
سی تی اسکنر مجموعه ای از پرتوهای باریک ساطع می کند که از بدن انسان به صورت دورانی عبور میکند ، بر خلاف دستگاه اشعه ایکس که فقط یک تابش پرتو می فرستد. جزییات تصویر نهایی به مراتب بیشتر از یک تصویر معمولی اشعه ایکس است.
در داخل سی تی اسکنر آشکارسازهای اشعه ایکسی وجود دارد که می توانند صدها سطح مختلف از دانسیته را قابل دیدن نماید. آشکارسازها می توانند بافتهای درون ارگانهای جامد را قابل رویت نمایند. این اطلاعات به یک کامپیوتر منتقل می شود ، که یک تصویر 3 بعدی مقطعی از بخشی از بدن می سازد و آن را بر روی صفحه نمایشگر به نمایش در می آورد.
گاهی اوقات کنتراست رنگی برای آنکه تصویر با وضوح بیشتری بر روی صفحه نمایش نشان داده استفاده می شود. اگریک تصویر 3بعدی از شکم بخواهیم ممکن است لازم باشد که بیمار باریم بنوشد. باریم با رنگ سفیدی با عبور از دستگاه گوارش ظاهر می شود. اگر تصویر قسمتهای پایینی بدن مانند راست روده لازم باشد بیمار را با باریم تنقیه میکنند. اگر هدف رگ های خونی باشد باریم را تزریق خواهند نمود.
دقت و سرعت سی تی اسکن ممکن است با استفاده از سی تی اسپیرال بهبود یابد .دسته پرتو ایکس در یک مسیر مارپیچی   تصویر می گیرد- داده ها را به طور مداوم و بدون شکاف میان تصاویر گرد آوری می کند. برای اسکن اسپیرال از قفسه سینه ، برای مثال ، از بیمار خواسته خواهد شد که برای چند ثانیه نفسش را نگه دارد.
بیشتر اماکن برای بیمار گان یا همان روپوش فراهم میکنند. بیمار باید لباسهای زیر خود را درآورد و گان بپوشد. اگر محلی برای پوشیدن گان فراهم نیست بیمار باید خود از قبل لباس های گشاد و مناسب پوشیده باشد.
هر زنی که به گمان خود ممکن است حامله باشد باید از قبل به دکتر خود بگوید.
پزشکان ممکن است از بیمار بخواهند قبل از اسکن ناشتا باشند(چیزی نخورند) و حتی دستور به خودداری از مصرف مایعات برای دوره ی زمانی مشخصی بدهند.
از بیمار خواسته خواهد شد که روی میز متحرک آزمون درازبکشد سپس به داخل دستگاه بزرگ حلقه مانندی وارد می شود.
به برخی از بیماران ممکن است ماده کنتراست رنگی داده شود یا از طریق بلعیدن ، یا به صورت تنقیه یا تزریق کردن. این مواد رنگی تصویر برخی از رگهای خونی یا بافت ها را بهبود می بخشد . اگر بیمار به مواد کنتراست حساسیت دارد باید از قبل به دکتر خود بگوید. داروهایی برای کاهش واکنش های آلرژیک به مواد کنتراست وجود دارد.
فلز با فعالیت های سی تی اسکنر تداخل پیدا میکند بیمار باید تمام طلا و جواهر و فلزات همراهش را حذف کند. در اکثر موارد ، بیمار به پشت دراز میکشد. گاهی اوقات دربرخی موارد ممکن است لازم باشد به شکم یا به پهلو دراز بکشد .
بعد از اینکه دستگاه یک عکس اشعه ایکس می گیرد ، تخت کمی حرکت خواهد کرد ، و سپس تصویر دیگری گرفته می شود و به همین ترتیب تصاویر بعدی گرفته می شود ،برای به دست آوردن بهترین نتیجه بیمار باید در همان وضعیت تا انتهای آزمون ثابت بماند.
در طی اسکن هر کس به جز بیمار اتاق را ترک خواهد کرد. پرتونگار در خارج از اتاق قادر خواهد بود با بیمار ارتباط برقرار کند از طریق میکروفن و بلندگو در داخل اتاق. اگر بیمار خردسال است ، پدر ، مادر یا فرد بزرگسالی ممکن است برای ایستادن و یا نشستن در آن نزدیکی اجازه داشته باشد- آن شخص باید یک apron ( روپوش سربی) جهت جلوگیری از قرار گرفتن در معرض تابش بپوشد.
با وجودی که اسکن بدون درد است ، برخی از مردم دچارتجربه ناخوشایندی می شوند هنوز به طور کامل معلوم نیست برای چه آنها این چنین می شوند ممکن است به علت مدت زمان طولانی اسکن باشد. اگر شما تجربه استرس زایی در این مورد داشته باشید می توانید از دکتر خود بخواهید آرام بخش خفیفی به شما بدهد .


کاربرد
تشخیص بیماریهای مغز و اعصاب ،چون سی ‌تی اسکن می‌تواند تفاوت بین خون تازه و کهنه را به تصویر بکشد، به همین دلیل برای نشان دادن موارد اورژانس بیماریهای مغزی بهترین کاربرد را دارد.
بیمارهای مادر زادی مانند بزرگی یا کوچکی جمجمه
تشخیص تومورهای داخل جمجمه‌ای و خارج مغزی
خونریزی در قسمت‌های مختلف مغز و سکته‌های مغزی
تشخیص بیماری اعضای داخل شکمی مانند کبد ،لوزالمعده ، غدد فوق کلیوی


سی تی اسکن از بعد اقتصادی
ظاهرا هزینه انجام سی تی اسکن گران به نظر می رسد. خالی از لطف نیست که بدانید در ابتدای ورود دستگاه سی تی اسکن به ایران در یک برنامه رادیویی طنز علت نامگذاری سی تی اسکن را به جهت هزینه بالای آن «سی تریلی اسکناس» ذکر کرده بود.اما باید یادآوری نمود که در اکثر کشورها این هزینه حداقل ۱۰ برابر تعرفه انجام سی تی اسکن در کشور ماست. علت این موضوع این است که دستگاه سی تی اسکن به ویژه نسل های جدید آن بسیار پیچیده و گران قیمت بوده، به علاوه هزینه نگهداشت آن بسیار بالاست و این در حالی است که نصب و استفاده از دستگاه به ساختمان مناسب و نیروی انسانی متخصص در سطوح مختلف نیاز دارد که جمعا هزینه بالایی را در بر دارد..
توجه به این نکته اهمیت زیادی دارد که در صورتی که سی تی اسکن در زمان و مورد مقتضی صورت پذیــرد سبب حـذف بسیاری از هزینـه های اضافی و تصمیم گیری سریع و صحیح از سوی پزشک خواهد شد.این موضوع خصوصا در موارد اورژانس و سوانح و تصادفات که سرعت تصمیم گیری از سوی پزشک تاثیر بسیار زیادی بر جان بیمار دارد حائز اهمیت زیادی است؛ زیرا هنوز هم سی تی اسکن در خونریزی های ضربه های مغزی روش انتخابی تشخیصی به حساب می آید.
یکی از مزیت های سی تی اسکن آن است که در مواقع اورژانس می تواند در زمانی کمتر از ۱۵ دقیقه بدون هرگونه خطری اطلاعات کافی را از عضو مورد بررسی در اختیار پزشک معالج بگذارد.

 

cyberknife www.ircas.ir

سایبرنایف، شیوه‌ای نوین در درمان سرطان

سرطان، یکی از مشکلات بشر است که انسان ھا در طی سالیان دراز با استفاده از ھمه حوزه ھای مختلف دانش و فناوری -ونه فقط پزشکی- سعی کرده اند به تدریج شناخت خود رااز آن بیشتر کنند، تا درمان ھایی برای آن پیدا کنند و اگر در مورد برخی از انواع آنھا، درمان ھا،علاج قطعی نبوده اند، دست کم بر طول عمر و یا کیفیت زندگی بیماران در روزھا و ماه ھا وسال ھای باقیمانده عمر بیفزایند.

سایبرنایف جدید ترین روش درمان تومورهای سرطانی به صورت جراحی بسته میباشد و کاملا میتواند جایگزینی برای عمل جراحی باز باشد با این تفاوت که درمان با این روش بدون درد،خونریزی و کمترین عوارض جانبی برای بیماران سرطانی میباشد.

علاوه بر این درصد موفقیت و نابود کردن تومورهای سرطانی با این روش بسیار بالاست.

سایبر نایف روباتی است که که به روشی غیر تهاجمی و با هدف قرار دادن بسیار پر قدرت و دقیق تومورسرطانی و یا غیر سرطانی ، به پرتو درمانی می پردازد که جایگزین بسیار مناسبی برای عملهای جراحی برای خارج کردن تومور است. با استفاده ازعکسبرداری های لحظه ایی و دقت بالای این روبات هم اکنون پزشکان میتوانند سرطان هایی را که هیچگاه تصور نمی شد قابل درمان و یا در دسترس جراحان باشند را درمان کنند.

سایبر نایف با بازوی روباتیک خود وبا پرتوهای هماهنگ وارسال آن از مسیرهای چندگانه محل دقیق تومور را هدف و تومور را نابود کند . به وسیله این روش درمان ،میزان عوارض جانبی کاهش پیدا میکند زیرا این دستگاه پرتوهای تابشی را به محل دقیق تومور می تاباند و از درگیر کردن بافتهای سالم آن خوداری میشود

بنابراین استفاده از این روش برای درمان تومورهایی که در محل های بسیار حساس (مانند تومور مغزی و یا تومور نخاع) بسیار مفید و حیاتی میباشد . به وسیلهء بازوهای روباتیک سایبر نایف دیگر نیازی به استفاده از قالب سر و فیکس کردن سر بیمار در پرتو درمانی تومور مغزی نیست واین درمان را برای بیمار بدون درد خواهد کرد

به علاوه، تکنولوژی جدید سایبر نایف میتواند هدف های متحرک مانند سرطان شش و ریه را هم نابود کند. این دستگاه قابلیت تنظیم بر اساس حرکات مرتب سینه هنگام نفس کشیدن را دارد . این باعث میشود که دیگر نیازی به نگهداشتن نفس توسط بیمار نباشد و درمان با سرعت بیشتری پیش رود. بدون هیچ برش و یا بیهوشی در طول درمان، اکثر بیماران میتوانند پس از پایان جلسه درمان به زندگی عادی خود برگشته و به فعالیت روزانه خود بپردازند

نتیجه عمل به وسیله سایبر نایف در بسیاری ازغدد سرطانی بدن مخصوصا مغز، نخاع ، شش ، کلیه ،پانکراس ،ستون فقرات و پروستات شگفت انگیز است و درصد بسیار بالایی از بیمارن هیچ گاه دیگربه بیمارستان بر نمیگردند . باید در نظر گرفت که سایبر نایف برای تمامی تومورهای سرطان قابل استفاده نمیباشد بعنوان مثال نمیتوان از سایبر نایف جهت درمان سرطان سینه و یا کولون استفاده نمود

سایبرنایف جدید ترین روش درمان تومورهای سرطانی به صورت جراحی بسته میباشد و کاملا میتواند جایگزینی برای عمل جراحی باز باشد با این تفاوت که درمان با این روش بدون درد،خونریزی و کمترین عوارض جانبی برای بیماران سرطانی میباشدعلاوه بر این درصد موفقیت و نابود کردن تومورهای سرطانی با این روش بسیار بالاست.

همان طور که می دانیم پرتودرمانی یکی از درمان‌های سرطان است که در آن با تابانیدن اشعه بر توده سرطانی، سلول‌های سرطانی کشته می‌شوند. پرتودرمانی با اهداف و شیوه‌های متنوع و متفاوتی، انجام می‌شود. انجام پرتودرمانی نیاز به امکانات و محاسبات دقیق دارد، باید دقیقا محاسبه شود که چه میزان اشعه به بدن تابانیده شود، این میزان اشعه باید دقیقا بر هدف متمرکز شود.

سایبرنایف جدید ترین روش درمان تومورهای سرطانی به صورت جراحی بسته میباشد و کاملا میتواند جایگزینی برای عمل جراحی باز باشد با این تفاوت که درمان با این روش بدون درد،خونریزی و کمترین عوارض جانبی برای بیماران سرطانی میباشد.

از آنجا که توده‌ای که اشعه می‌گیرد در عمق بدن قرار دارد، باید اشعه طوری تابانیده شود که اعضای سر راه تحت تأثیر قرار نگیرند به همین منظور گاهی اشعه کل مورد نیاز را محسابه می‌کنند و از چند مسیر اشعه را به بدن می‌تابانند، طوری که نهایتا میزان کلی پرتو دریافتی برای کشتن سلول‌های سرطانی کافی باشد، اما از آنجا که اشعه به چند باریکه تقسیم شده و از چند زاویه به بدن تابانیده شده، اعضای سر راه آسیب نمی‌بینند.انجام همین فرایند مشکلات تکنیکی فراوانی دارد، مثلا تصور کنید که بیماری گلیوما در نزدیک عصب بینایی دارد، در این صورت حتی نیم میلیمتر، هم برای ما اهمیت فراوان دارد، چون هر اشتباهی می‌تواند منجر به نابینایی مریض شود.

سایبرنایف، شیوه‌ای است که به وسیله دکتر جان آر آدلر، استاد جراحی مغز و اعصاب و پرتودرمانی دانشگاه استنفورد و همچنین پیتر و راسل شونبرگ از شرکت پژوهشی شونبرگ، بنیان نهاده شد. در این شیوه البته خبری از چاقوی واقعی نیست ولی پرتو تابانیده شده به مانند چاقویی دقیق و بدون درد، بدون اینکه نیاز به بیهوشی باشد، عرصه را بر سلول‌های سرطانی تنگ می‌کند.

سایبرنایف دو جزء اصلی دارد

- پرتوی که توسط یه شتاب‌دهنده خطی ذرات تولید می‌شود

- یک بازوی روباتیک که این باریکه انرژی تولید شده را به نقطه مورد نظر بدن، هدایت می‌کند

هدف‌گیری تومورها در سایبرنایف با دقت بیشتری، نسبت به شیوه‌های معمول صورت می‌گیرد. سایبرنایف نخستین بار در سال ۱۹۹۰معرفی شد. اولین بار از روبات «فانوک» ساخت ژاپن در سایبرنایف استفاده شد اما سیستم‌های مدرن‌تر از روبات آلمانی موسوم به KUKA KR 240استفاده می‌کنند.

پرتو اشعه ایکس تولیدی با انرژی شش مگاوات، انرژی دارد، سایبرنایف می‌تواند هر دقیقه ششصد سانتی گری انرژی پرتو بتاباند، اما مدل‌های جدیدتر می‌تواند هشتصد سانتی گری را منتقل کنند. این پرتوها با استفاده از موازی‌سازها ی  collimator   هایی موازی می‌شوند و روی نقطه مورد نظر با اندازه دلخواه که مثلا می‌تواند از پنج میلیمتر تا شصت میلیمتر متغیر باشد، متمرکز شود.

دور بیمار، دوربین‌های اشعه ایکس‌ای قرار داده می‌شوند که موقعیت آناتومیک عضو هدف را به دقت مشخص می‌کنند، موقعیت بدن، با جایگاه توده که به وسیله سی‌تی یا MRI مشخص شده است، مقایسه می‌شود و یک برنامه کامپیوتری با دقت بازوی روبات را هدایت می‌کند، طوری که پرتو با دقت به توده تابانیده شود.

می توان سایبر نایف را نیزبه این شکل نیز تعریف کرد

روباتی که به روشی غیر تهاجمی و با هدف قرار دادن بسیار پر قدرت و دقیق تومورسرطانی و یا غیر سرطانی ، به پرتو درمانی می پردازد که جایگزین بسیار مناسبی برای عملهای جراحی برای خارج کردن تومور است. با استفاده از عکسبرداری های لحظه ایی و دقت بالای این روبات هم اکنون پزشکان میتوانند سرطان هایی را که هیچگاه تصور نمی شد قابل درمان و یا در دسترس جراحان باشند را درمان کنند.

سایبر نایف با بازوی روباتیک خود و با پرتوهای هماهنگ و ارسال آن از مسیرهای چندگانه محل دقیق تومور را هدف و تومور را نابود کند . به وسیله این روش درمان ،میزان عوارض جانبی کاهش پیدا میکند زیرا این دستگاه پرتوهای تابشی را به محل دقیق تومور می تاباند و از درگیر کردن بافتهای سالم آن خودداری میشود بنابراین استفاده از این روش برای درمان تومورهایی که در محل های بسیار حساس (مانند تومور مغزی و یا تومور نخاع) بسیار مفید و حیاتی میباشد . به وسیله ی بازوهای روباتیک سایبر نایف دیگر نیازی به استفاده از قالب سر و فیکس کردن سر بیمار در پرتو درمانی تومور مغزی نیست و این درمان را برای بیمار بدون درد خواهد کرد.

به علاوه، تکنولوژی جدید سایبر نایف میتواند هدف های متحرک مانند سرطان شش و ریه را هم نابود کند. این دستگاه قابلیت تنظیم بر اساس حرکات مرتب سینه هنگام نفس کشیدن را دارد . این باعث میشود که دیگر نیازی به نگهداشتن نفس توسط بیمار نباشد و درمان با سرعت بیشتری پیش رود. بدون هیچ برش و یا بیهوشی در طول درمان، اکثر بیماران میتوانند پس از پایان جلسه درمان به زندگی عادی خود برگشته و به فعالیت روزانه خود بپردازند.

برای نابود کردن تومور اعضایی که حین عمل ثابت نیستند و حرکت می‌کنند مثل با تومور ریه و پانکراس باید چه کار کرد؟ اگر از فناوری مناسبی استفاده نشود، در حین پرتودرمانی، اعضای سالم مجاور توده، هم در معرض توده قرار می‌گیرند و میزان پرتودهی توده هم کاهش می‌یابد.برای این منظور، از سیستمی به نام سیستم همگام‌سازی استفاده می‌شود. در این شیوه الیاف اپتیکی روی پوست شکم قرار داده می‌شوند که حرکت شکم را حین پرتودهی مشخص می‌کنند، یک الگوریتم کامپیوتری میزان حرکت شکم را محاسبه می‌کند و به بازوی روباتیک دستور می‌دهد که متناسب با حرکت شکم، تغییر جهت دهد.

نتیجه عمل به وسیله سایبر نایف در بسیاری ازغدد سرطانی بدن مخصوصا مغز، نخاع ، شش ، کلیه ،پانکراس ،ستون فقرات و پروستات شگفت انگیز است و درصد بسیار بالایی از بیمارن هیچ گاه دیگربه بیمارستان بر نمیگردند. باید در نظر گرفت که سایبر نایف برای تمامی تومورهای سرطان قابل استفاده نمیباشد بعنوان مثال نمیتوان از سایبر نایف جهت درمان سرطان سینه و یا کولون استفاده نمود.

نحوه کلی درمان بوسیله سیستم روباتیک سایبر نایف به صورت زیر است

مرحله اول : بسته به نوع تومور سرطان از بیمار ام آر آی و یا سی تی اسکن تهیه میشود.

مرحله دوم : اطلاعات سی تی اسکن و ام آر آی به سیستم کامپیوتری سایبرنایف جهت برنامه ریزی درمان داده میشود .نرم افزار پیشرفته این سیستم روباتیک به صورت بسیار دقیق برای نابود کردن تومور ،نوع ،مقدار و جهت تابش پرتو را برنامه ریزی میکند . در این مرحله با نظر متخصص مشخص میگردد چند جلسه برای درمان تومور کافی میباشد.

مرحله سوم : بیمار به اتاق سایبر نایف انتقال پیدا کرده و بر روی تخت دراز میکشد و در حالی که ماسکی بر روی صورت دارد و به موسیقی گوش میکند و بدون درد مورد درمان قرار میگیرد. معمولا هر دوره کمتر از ۵۰دقیقه به طول میانجامد و بیمار میتواند بعد از آن به محل اقامت خود بازگردد.

بسته به نوع تومور تعداد جلسات سایبر نایف مشخص میشود که به صورت معمول بین ۳تا ۱۰جلسه خواهد بود هر چند در تومورهای پیشرفته جلسات بیشتری نیاز است.

یکی از ویژگی های سایبر نایف این است که می‌توان بین جلسات درمانی فاصله انداخت که از نظر بالینی گاهی مفید است. علت این است که سلول‌های سرطانی مکانیسم ترمیم ضعیف‌تری نسبت به سلول های سالم دارند، در فاصله بین جلسات سایبرنایف، سلول‌های سالم غیرسرطانی می‌توانند ترمیم شوند، در حالی که هنوز سلول‌های سرطانی ترمیم پیدا نکرده‌اند. چنین فاصله‌اندازی بین جلسات درمان را نمی‌توان در شیوه‌های روتین، اعمال کرد.روش‌های پرتودرمانی روتین ممکن است به جلسات روزانه نیاز داشته باشند که ممکن است نهایتا چند هفته طول بکشند.

سایبر نایف شیوه ای جدید برای درمان سرطان

سایبر نایف روشی برای درمان سرطان کنسرسیوم ایرکاس

 

فلوروسکوپی چیست

تاریخچه
اولین سیستم های فلوروسکوپی که به عنوان آشکارساز بود یک پرده فلوروسکوپی بود که پزشک مستقیماً آن را میدیده است. در این سیستم ها فوتون های اشعه ایکس که به پرده می رسند تبدیل به فوتون های نور مرئی میشود که توسط مشاهده کننده قابل رؤیت بود. جنس پرده ها سولفید کادمیم روی بودند و نورسبز متمایل به زرد متشعشع می کردند. یک شیشه سربی از پرتودهی زیاد اشعه ایکس محافظت می کرد و درجه تفکیک را می کاست. ولی عیب آن این بود که چون پرده، نور ضعیفی را تابش میکرد، پزشکان باید در اتاق تاریک کارمی کردند و قدرت تشخیص کنتراست آن ها کم بود. در سیستم های مدرن ، یک لوله تشدید کننده تقش آشکارساز را دارد. لوله تشدید کننده دارای یک پرده فلورسنت، کاتد نوری (فوتوکاتد) و پرده فسفوری است. فوتون های اشعه ایکس پس از برخورد به پرده فلورسنت به فوتون های نوری تبدیل می شوند.
الکترون های نوری را با پتانسیل kV 25 شتاب می دهند و توسط یک لنز الکترواستاتیکی روی یک پرده فسفوری کوچک متمرکز می کنند. سپس تصویر با یک دوربین تلویزیونی و یک سیستم بزرگ کننده قابل مشاهده است. گاهی به جای دوربین تلویزیونی از دوربین سینمایی mm 16 استفاده میشود که درجه تفکیک بهتری دارد ولی برای مشاهده در طول آزمایش دوربین تلویزیونی بهتر است.
فلوروسکوپی روش تصویربرداری است که اغلب توسط پزشک برای دستیابی به تصاویر‌ زنده از ساختارهای داخلی بدن بیمار به‌ وسیلۀ یک فلوروسکوپ انجام می‌گیرد‌. در بررسی‌ مجرای معده‌ای - روده‌ای شامل تنقیه با باریم، و جراحی ارتو‌پدی برای کاهش شکستگی‌ها و جایگزاری‌های فلز در بدن، آنژیوگرافی پا‌، قلب و رگ‌های مغزی‌،کاشت لوله‌های وزنی تغذیه ای‌، جراحی ارولوژی و ... کاربرد دارد. با توجه به اینکه اشعۀ x یک پرتو یونیزان است و می‌تواند برای بیمار مضر باشد، تنها در صورت نیاز باید از این روش استفاده کرد. در حالی‌ که پزشک سعی در کاهش دز جذب شده، توسط بیمار دارد، اما زمان طولانی این تست، به‌ طور معمول دوز جذبی بالایی را به بیمار تحمیل می‌ کند. پیشرفت‌های اخیر از جمله عکس‌برداری دیجیتالی از تصاویر به‌ دست آمده و استفاده از سیستم‌های آشکارساز صفحه تخت همچنان دوز تابش به بیمار را کاهش می‌ دهند. معرفی آشکارسازهای ‌صفحه تخت شرایط جایگزینی تشدید کننده‌های تصویر را فراهم کرد‌. این آشکارسازها حساسیت بیشتری به اشعۀ x دارند و در نتیجه توانایی کاهش دوز تابش به بیمار را دارا هستند. نسبت کنتراست در این آشکارسازها نسبت به تشدید کننده‌های تصویر، بهترشده است. آشکارسازهای صفحه تخت در محدودۀ وسیعی به‌ صورت خطی عمل می‌کنند در صورتی که نسبت کنتراست در تشدید کننده‌ها تا 35 به 1 نیز می‌رسد. رزولوشن فضایی آن‌ها به‌ طور تقریبی برابر است، گرچه در زمانی که تشدید‌ کننده ‌در حالت بزرگنمایی استفاده شود، کمی بهتر از صفحه تخت عمل می‌کند. آشکارسازهای‌ صفحه تخت ‌گران‌تر از تشدید‌ کننده‌های تصویر‌ند، درنتیجه بیشتر برای تصویرهایی با سرعت بالا مثل تصویربرداری عروقی و کاتترگذاری قلبی استفاده می‌شوند‌.

 

 

فلوئوروسکپی

ساختار فیزیکی – مکانیکی دستگاه‌:
در ساده‌ ترین مدل، فلوئوروسکوپ از یک منبع تولید اشعه x و یک صفحۀ مادۀ فلوروسانت تشکیل شده و بیمار در بین این دو قرارمیگیرد.

تجهیزات فلوروسکوپی:

فلوروسکوپی

ساده‌ترين دستگاه فلوروسکوپي دارای ميز راديوگرافی، صفحۀ تشديد‌ کننده در بالای ميز و لوله‌ای است که در زیر تخت قرار میگیرد. صفحه، حاوی سولفيد کادميم است که روی ورقۀ نازک پوشش داده شده است و پايين صفحۀ محافظ پلاستيکی در وسط بيمار و صفحه شيشه‌ای سربی در طرف بيننده قرار گرفته است، اين مجموعه، داخل قاب فلزی قرار مي‌گيرد که از صفحه محافظت و حرکت تيوب زيرين را با آن هماهنگ مي‌کند‌. روشنايی صفحه فلورسنت را میتوان با افزايش جريان لوله، اضافه کرد.

تعويض کننده سريال (وسيله برای اسپات فيلم) :

اين قسمت، کاست را به محلي که آمادۀ پرتودهی است می آورد. سيستم اينترلاک اطمينان میدهد تا زمانی که لوله، زير تخت از حالت اسکی به راديوگرافی تبديل نشود و نتواند پرتو توليد کند، اندازه و ميدان پرتو، بسته به فاصله معين تا کانون، به‌ طور اتوماتيک محدود میشود. به کمک سلکتور قالب، هر اندازۀ دلخواه از فيلم را میتوان تحت تابش قرارداد يا توسط پوشش‌های سربی میتوان در قسمت‌های مختلف يک فيلم پرتودهی های متعدد داشت؛ يعنی يک فيلم را میتوان به دو چهار شش يا هشت قسمت کوچک تقسيم کرد.

مدهای عملکرد فلوئوروسکپی:
با استفاده از دستگاه‌های فلوئوروسکپی، ممکن است در سه حالت زیر، با توجه به نیاز، به تصویربرداری بپردازیم:

فلوئوروسکپی پیوسته:

فلوئوروسکپی

بدون اینکه به قطع اشعه X بپردازیم، تصاویر برخط و زنده مشاهده میشود. این مد کاری فلوئوروسکوپی از امنیت بسیار پایین برخوردار خواهد بود.

فلوئوروسکپی تک پالس کوتاه:

در این حالت فلوئوروسکوپی همان رادیوگرافی و تک تصویر خواهد بود. به همین دلیل در این حالت از دز تشعشع بالاتر نیز می‌توان استفاده کرد.

فلوئوروسکوپی پالس با نرخ فریم متغیر:

در این حالت تصویربرداری به صورت پالسی خواهد بود یعنی در هر ثانیه چندین بار تشعشع قطع و وصل خواهد شد. به تعداد تصاویر گرفته شده در هر ثانیه، فریم گفته می‌شود که مشخص کننده رزولوشن زمانی تصاویر خواهد بود. یکی از محدود کننده‌های حداکثر فریم گرفته شده در هر ثانیه، مدت زمانی است که تیوب نیاز دارد تا روشن شده و تشعشع کند و دوباره خاموش شود. رزولوشن زمانی بسته به کاربرد و نیاز پزشک از ۷.۵ فریم تا ۳۵ فریم می‌تواند متغیر باشد. مهمترین کاربردهای فلوئوروسکوپی در استفاده از آن در مد کاری پالس با نرخ فریم متغیر خواهد بود. زیرا علاوه بر اینکه پیوسته نیست می‌تواند تغییرات زمانی را نیز به خوبی نشان دهد.

تغییر از وضعیت فلوروسکوپی به رادیوگرافی:
هنگام این تغییر وضعیت زیر اتفاق می افتد:
۱- ابتدا با فشار دادن کلید اکسپوژر مدارها برای اکسپوژرها آماده می شوند.
۲- مدارات فلوروسکوپی از مدار خارج می شوند.
۳- مدارات رادیوگرافی مورد نظر در مدار قرامی گیرند.
۴- کاست به محل اکسپوژر کشیده می شود.
۵- با ادامه فشار کلید اکسپوژر با فشار مجدد کلید، اکسپوژر انجام می شود.

تايمر فلوروسکوپی:

در اغلب بخش‌ها به مدار فلوروسکوپی، تايمری وصل است که زمان فلوروسکوپی هر بيمار را نشان میدهد. کاربر مدت هر آزمايش را روی تايمر انتخاب میکند. در فلوروسکوپ‌های جدید، از یک تقویت‌ کنندۀ تصویر و یک دوربین ویدیویی ccd برای ثبت و نمایش تصاویر روی مانیتور استفاده میشود. هنگامی‌ که پرتوهای x از بیمار عبور می‌کنند به مقادیر متفاوتی، براساس برخورد آن‌ها با ساختارهای داخلی متفاوت بدن، تضعیف می‌شوند و سایه‌ای از این ساختارها را روی صفحۀ فلوروسانت نمایان می‌کنند. تصاویر روی صفحه بر اثر بر‌هم کنش پرتوهای x تضعیف نشده، با اتم‌های موجود در صفحۀ نمایش و وقوع پدیدۀ فوتو‌الکتریک تشکیل می‌شوند تا انرژی پرتو‌ها را به الکترون‌ها منتقل می‌کند. از آن‌جایی که مقدار زیادی از انرژی الکترون‌ها به‌صورت گرما پراکنده می‌شود، صفحۀ فلویوروسانت این گرما را به نور مرئی تبدیل‌ کرده و تصاویر را ایجاد می‌کند‌.
دوربین‌های ccd امکان ضبط تصاویر متحرک و ذخیرۀ الکترونیکی را فراهم می‌کنند.

کاربردهای فلوئوروسکپی:
• جراحی‌های ارتوپدی
تصاویر فلروسکوپی از مجموعه‌ای از تصاویر پشت سر هم تصاویر رادیوگرافی بدست آمده است و چون کاربرد اصلی رادیوگرافی تصویربرداری از استخوان هاست، استفاده از فلروسکوپی در کاربردهای ارتوپدی جایگاه خود را پیدا کرده است. به خصوص در جراحی ها که نیاز است که شکستگی استخوان ها و تغییرات آن همزمان مشاهده شود.
• وارد کردن Catheter
در هنگام وارد کردن catheter دنبال کردن محل آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار خواهد بود. به همین علت از فلروسکوپی در آنژیوگرافی استفاده می‌شود.
• باریوم X-rays
باریوم به عنوان ماده کانتراست به بیمار خورانده میشود با این کار سبب میشود که در تصویربرداری X-ray، دستگاه گوارش از دیگر اعضای داخلی متمایز شود. بدین ترتیب میتوان حرکات، محل قرار گیری و شکل روده را مورد ارزیابی قرار داد. از این روش در تشخیص تومور نیز بکار گرفته می‌شود.
• مطالعه جریان‌های خون
دو تصویر گرفته شده در دو زمان را اگر از هم کم کنیم تنها جزئیاتی از تصاویر که در این فاصله زمانی تغییر یافته باقی می‌ماند. با استفاده از این روش پردازشی تصاویر دیجیتالی مشاهده جزئیاتی همچون رگ‌ها و جریان‌های درون آن ممکن خواهد شد.
با استفاده از همین تکنیک و اهمیت رادیولوژی در تصویربرداری از استخوان، از فلروسکوپی در کاربردهای دیگری همچون پیوند اعضا و تزریق درون زانو و مفاصل نیز استفاده می‌شود.

ساختار تيوپ تشديد کننده تصوير:
کار این تیوپ، تبديل تصوير اشعه ايکس به تصوير نوری قابل ديدن باروشنايی کافی ‌است. 
اجزای تيوپ: يک آند، کاتد و يا دو الکترود متمرکز‌کننده، که همگی درون يک محفظۀ شيشه‌ای ناقوسی شکل قرار دارند. کاتد همان صفحۀ بزرگ فسفر ورودی، آند، همان صفحة فسفر کوچک خروجی، و الکترود‌ها همان لنزهای الکترو استاتيکی هستند، که بين آند و کاتد، درون محفظۀ شيشه‌ای قرار دارند. تمام سطوح تيوپ بايد دارای کمی انحنا باشند تا در برابر اختلاف فشار بين درون (خلاء) و بيرون محفظه (هوا) مقاومت کنند. صفحۀ فسفر ورودی از يک ماده فلور‌سانس که به‌ صورت ذرات بخار در آمده و روی يک صفحه نازک آلومينيومی رسوب داده شده، تشکيل‌ شده و قطر آن بين 15تا20 سانتي‌متر است. ماده فلور‌سانس در واقع يدور سزيم است. در دستگاه‌های قديمی تر سولفور کادميم و روی تقويت شده استفاده میشد. جهت‌ گيری عمودی بلورهای csi، تراکم بيشتر و عدد اتمی بالاتر از خواص خوب csi است؛ همچنين اين ماده، دارای بهرۀ بالاتر بوده و وضوح تصوير ايجاد شده توسط آن بيشتر است. تبديل تعداد بيشتر فوتون‌های اشعۀ ايکس به فوتون‌های نوری باعث کاهش نويز تصوير میشود. کار صفحه فسفر، توليد نور متناسب با نورون اشعه تابيده شده است. فوتوکاتد يکی ديگر از اجزای تيوپ است و از مجموعه‌ای از ترکيبات آنتيموان و سزيم تشکيل شده است، تا تصوير فوتونی ايجاد شده توسط صفحه فسفر ورودی را به تصوير الکترونی تبديل کند؛ يعنی با برخورد نور، از خود، الکترون ساطع نمايد. اين الکترون‌ها با اختلا ف پتانسيل 25 تا 35 کيلووات (که بين آند و کاتد است) به طرف آند شتاب میگيرند‌. در طول مسير، توسط  لنزهای الکتروستاتيکی روی صفحۀ فسفر خروجی متمرکز میشوند‌. قطر صفحه فسفر خروجی 15 تا 25 ميلیمتر است. اين صفحه از بخارهای رسوب سولفات‌ کادميم فعال‌ شده با نقره، روی يک صفحه آلومينيومی نازک تشکيل شده است. تصوير تشکيل‌ شده روی صفحۀ خروجی، شدت روشنايی بسيار زيادتری نسبت به تصوير صفحه ورودی دارد. محفظه شيشه‌ای تيوپ 2 تا 4 ميلیمتر ضخامت دارد و در يک محفظۀ فلزی با پوشش سرب قرار گرفته است.

فلوئوروسکپی
دو روش براي ديدن تصوير خروجي وجود دارد :
1- استفاده از سيستم نمايش آينه‌ای
2- استفاده از دوربين فيلمبرداری و صفحه نمايش تلويزيونی: درسيستم آينه‌ای، تصوير خروجی تيوب، توسط تعدادی عدسی و آينه به چشم فرد میرسد. مزيت اين روش، سادگی و هزينۀ پائين آن نسبت به سيستم نمايش تلويزيونی است، و عيب آن اين است که در هر لحظه، يک يا دو نفر میتوانند تصوير را ملاحظه کنند. در سيستم نمايش تلويزيونی، تصوير خروجی تيوب، توسط يک دوربين فيلمبرداری است که توسط يک صفحه نمايشگر تلويزيونی فوری نمايش‌ داده میشود. مزيت اين روش، مشاهدۀ همزمان چند تصوير است. امکان بهبود کنتراست تصوير و امکان ذخيره‌ سازی و انتقال تصاوير به محل ديگر، از مزایای آن است. عيب آن پيچيده‌ بودن و هزينه بالای تجهيزات آن است‌. اولين مسئله در مورد اين سيستم کوپل‌ کردن تصوير خروجي صفحه فسفر خروجی به دوربين تصوير برداری است. اين عمل به دو روش قابل انجام است:
سيستم فيبر‌نوری

سيستم عدسی

در سيستم فيبر نوری يک صفحۀ فيبر‌نوری نازک يک ارتباط خوب بين فسفر خروجی و تيوب تشديد‌ کننده و دوربين تلوزيونی برقرار میکند. در سيستم عدسی دو عدسی و يک آينۀ نيمه شفاف به‌کار میروند. عدسی اول، که به آن عدسی شيئی میگويند، نور ساطع‌ شده توسط صفحه فسفر خروجی را میگيرد و به يک‌ دسته نور موازی تبديل میکند. آينه نيمه شفاف در مسير اين نور باعث میشود تا دستۀ نور، به دو دسته تقسيم شود. يک دسته به عدسی دوربين رفته و بعد از همگرايی به ورودی دوربين تصوير برداری میرسد. دستۀ دوم نيز میتواند به ورودی يک سيستم تصوير‌برداری ديگر مثل دوربين اسپات فيلم يا دوربين سينمايی تحويل داده شود. با تعيين محل عدسی های چشمی با توجه به اندازۀ صفحۀ فسفر خروجی، ورودی دوربين میتواند کوپلينگ مناسب را بين اين دو ايجاد کند.

اندازه گیری دوز بیمار:
وسیله ای که دوز پرتو بیمار را طی آزمایشات تشخیص اندازه گیری می کند Diamentor است. این وسیله شامل اتاقک یونیزاسیون مسطح، پیش آمپلی فایر، وسیله اندازه گیری و نمایشگر است. با هر شمارش علایم صوتی از میکروفون پخش می شود. زمانی که شمارنده دوز آزمایشی را در یک آزمایش نشان داد، با فشار یک دکمه می توان آن را صفر کرد. هم چنین دوز بیمار را می توان با استفاده از دیسک های ترمولومینسانت اندازه گیری کرد.

بزرگ نمایی:
با اعمال انرژی به الکترود متمرکز کننده ثانویه می توان سطح کوچکی از فسفر ورودی را تاحد زیادی برای آنکه تمام سطح فسفر خروجی را بپوشاند بزرگ نمود.
به علت کاهش اندازه میدان ورودی، تعداد الکترون کمتر برای پوشش فسفر خروجی موجود خواهد بود.

رویت تصویر خروجی:

به چند طریق میتوان تصویر کوچک خروجی را مشاهده یا ثبت کرد:
۱- رویت مستقیم با چشم (امروزه کمتر صورت می گیرد)
۲- روی مانیتور تلوزیونی با استفاده از سیستم مدار بسته تلوزیونی
۳- فوتوگرافی تصویر روی فیلم های بریده و یا فیلم نواری
۴- ثبت تصویر روی سینه فیلم
۵- دوربین های تلوزیونی

در تصویر برداری پزشکی معمولا از دونوع دوربین تلویزیون استفاده میشود:
۱- دوربین ویدیکون
۲- دوربین پلابیکون

کینسکوپی:
با استفاده از سینه دوربین میتوان تصویر کوچک روی مانیتور تلویزیون را ضبط کرد. شاتر دوربین باید با باریکه الکترونی که صفحه مانیتور را جاروب می کند هماهنگ باشد.
مزیت روش ضبط سینمایی آن است که لازم نیست بیمار پرتوی بیش از آنچه برای ضبط تلوزیونی لازم است دریافت کند.

معایب این روش عبارتند از:
۱- از دست رفتن اطلاعات، زیرا شاتر دوربین سینمایی تا وقتی که قسمت جدید از فیلم کشیده شود بسته می ماند.
۲- احتمالا روی تصویر لکه ظاهر می شود،زیرا در هر فریم فیلم سینمایی از دوز کمتر استفاده می شود.
۳- اگر دوربین و سیستم تلوزیونی کاملا هماهنگ نباشد ممکن است خطوط افقی روی سینه فیلم ظاهر شود.

ساختار تیوپ تشدید کننده تصویر:
کار این تیوپ:
تبدیل تصویر اشعه ایکس به یک تصویر نوری قابل دیدن که شدت روشنایی آن به حد کافی بوده و بتوان آنرا به راحتی مشاهده کرد.

اجزاء تیوپ:
یک آند یک کاتد و یک یا دو الکترود متمرکز کننده که همگی درون یک محفظه شیشه ای ناقوسی شکل قرار دارند.
کاتد همان صفحه بزرگ فسفر ورودی (input phosphor)، آند همان صفحه فسفر کوچک خروجی (output phosphor) و الکترود های همان لنزهای الکترو استاتیکی هستند که بین آند و کاتد درون محفظه شیشه ای قرار دارند.
تمام سطوح تیوپ باید دارای کمی انحنا باشند تا در برابر اختلاف فشار بین درون (خلاء) و بیرون محفظه (هوا)مقاومت می کنند.
صفحه فسفر ورودی از یک ماده فلور سانس که بصورت ذرات بخار در آمده و روی یک صفحه نازک آلومینیومی رسوب داده شده تشکیل شده و قطر آن بین ۱۵تا۲۰ سانتیمتر است.
ماده فلور سانس در واقع یدور سزیم (csi) است. در دستگاه های قدیمی تر سولفور کادمیم و روی تقویت شده استفاده می شد. جهت گیری عمودی بلورهای csi، تراکم بیشتر و عدد اتمی بالاتر از خواص خوب csi می باشد. همچنین این ماده دارای بهره بالاتر بوده و رزولوشن یا دقت تصویر ایجاد شده توسط آن بیشتر است. تبدیل تعداد بیشتر فوتون های اشعه ی ایکس به فوتون های نوری باعث کاهش نویز تصویر می شود. کار صفحه فسفر تولید نور متناسب با نورون اشعه تابیده شده است.
فوتوکاتد یکی دیگر از اجزاء تیوپ است و از مجموعه ای از ترکیبات آنتیموان و سزیم تشکیل شده است تا تصویر فوتونی ایجاد شده توسط صفحه فسفر ورودی را به یک تصویر الکترونی تبدیل کند، یعنی با برخورد نور، از خود الکترون ساطع نماید.
این الکترون ها با اختلا ف پتانسیل ۲۵ تا ۳۵ کیلو وات (که بین آند و کاتد است) به طرف آند شتاب می گیرند. در طول مسیر توسط لنرهای الکتروستاتیکی روی صفحه فسفر خروجی متمرکز می شوند. قطر صفحه فسفر خروجی ۱۵ تا ۲۵ میلیمتر است. این صفحه از بخارات رسوب سولفات کادمیم فعال شده با نقره، روی یک صفحه آلومینیومی نازک تشکیل شده است. تصویر تشکیل شده روی صفحه خروجی شدت روشنایی بسیار زیادتری نسبت به تصویر صفحه ورودی دارد.
محفظه شیشه ای تیوپ ۲ تا ۴ میلیمتر ضخامت دارد ودر یک محفظه فلزی پوشش سرب قرار گرفته است.

دو روش برای دیدن تصویر خروجی وجود دارد:
۱- استفاده از از سیستم نمایش آینه ای
۲- استفاده از دوربین فیلمبرداری و صفحه نمایش تلویزیونی

درسیستم آینه ای تصویر خروجی تیوب توسط تعداد عدسی و آینه به چشم فرد می رسد. مزیت این روش سادگی و هزینه پائین آن نسبت به سیستم نمایش تلویزیونی است.عیب آن این است که در هر لحظه یک یا دو نفر می تواند تصویر را ملاحظه کنند.
در سیستم نمایش تلویزیونی تصویر خروجی تیوب توسط یک دوربین فیلمبرداری می باشد و توسط یک صفحه نمایشگر تلویزیونی به صورت بلادرنگ نمایش داده می شود. مزیت این روش مشاهده همزمان چند تصویر است. مزایای دیگر امکان بهبود کنتراست تصویر و امکان ذخیره سازی و انتقال تصاویر به محل دیگر می باشد.
عیب آن پیچیده بودن و هزینه بالای تجهیزات آن است.
اولین مسئله در مورد این سیستم کوپل کردن تصویر خروجی صفحه فسفر خروجی به دوربین تصویر برداری است.

امنیت در فلوئوروسکپی
تمام خطراتی که در رادیوگرافی وجود دارد در فلوئوروسکوپی با شدت بیشتر وجود دارد، زیرا تشعشع رسیده به مریض با پیوسته بودن بالاتر خواهد شد. در رادیوگرافی و فوئولروسکوپی دو خطر عمده بیمار و پرسنل را تهدید می‌کند:
• خطرات لحظه‌ای همچون سوختگی ناشی از تشعشع، که همان لحظه فرد را دچار مشکل می‌کند.
• پیامدهای آینده همچون سرطان، تغییر در ساختار ژن¬ها و اثر روی جنین که در آینده گریبان گیر بیمار خواهد شد.
اما منفعت‌هایی نیز هست که نیاز تشخیصی و درمانی بیمار در تصویرگری برای پزشک ایجاد می‌کند. لذا ترازویی به وجود آمد که در یک کفه خطرات و در کفهٔ دیگر منفعت‌های تصویرگری وجود دارد و پزشک وظیفه دارد که بین این دو سبک سنگین کرده و این روش تصویرگری را تجویز کند.
به همین دلیل تمام روش‌های ایمنی که برای فلروسکوپی ذکر خواهد شد با یک اصل کلی “تا آنجا که در کاربرد تصویر ایجاد مشکل نکند” محدود خواهد شد.

نکات کاربری دستگاه‌:
در فلوروسکوپی برای بررسی یک جنبش مانند حرکت مادۀ بلعیده‌ شده در لولۀ گوارش از مادۀ حاجب (کنتراست‌ ساز) استفاده می‌کنند. برای بررسی لولۀ گوارش اغلب از سولفات باریم استفاده می‌شود که به‌ صورت پودر است و قبل از مصرف با آب مخلوط می‌شود. این مادۀ کنتراست ساز به دلیل اختلاف چگالی و در نتیجه اختلاف جزیی که با بافت‌های اطراف خود (لولۀ گوارش) دارد، کنتراست تصاویر را در فلوروسکوپی بهبود میبخشد. در صورت امکان، سیستم را پشت یک سد اشعه x قرار داده و در طول پرتو دهی در سمت دیگر مانع بایستید، در صورتی‌ که چنین مانعی وجود نداشت، استفاده از محافظ سربی و دستکش‌های سربی ضروری است.

دپارتمان های علمی

درباره کنسرسیوم

پنل آموزشی

آمار سایت

تعداد اعضای آنلاین : 0

تعداد کل اعضای کنسرسیوم : 1725

برای مشاهده اعضای آنلاین کلیک کنید

مراکز خدماتی و رفاهی طرف قرارداد

marakez

توپک رانی دستیاری دندانپزشکی دوره آموزشی تجهیزات دندانپزشکی راه پله و پاشیر موسسه سالک از لویی کان ترمیمی دهان و دندان (EEG) خطوط انتقال مدرک icdl در تبریز کلاس آموزش دوره تست های غیرمخرب و بازرسی جوش در اصفهان آشنایی با ساکشن مانیتورینگ علایم حیاتی Biosys پمپ سرم بازرسی مایعات نافذ استخدام دستیاری دندانپزشکی در تبریز آموزش نرم افزار داروخانه در ارومیه شرايط اقليمي‌ خشك و نيمه خشك برگزاری دوره آب انبار شش بادگيري آسان.نکته معرفی آیین نامه تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی تفسیر اسپیرومتری فیلم آموزشی تعمیر تجهیزات پزشکی لیزر چیست؟ مؤسسات پزشكی علائم بیماری مننژیت باکتریایی پس خوران زیستی چیست؟ ترکیاب Switchgearower systemnelectricalt itches circuit control tdownstream directlypower ninsulating omaticationributiondentalment rmaintenance pectoralquipment آشنایی با اشکال دارویی حمل جنین دوره ایمنی و بهداشت صنعتی (HSE) در شبستر جوانان بازرسی دیگ تولید ماشین بیهوشی در ایران صدمه آموزش تعمیر و نگهداری تجهیزات پزشکی در تهران تیوپ فشار سنج استخدام دستیار دندانپزشکی در اهواز پانزده خرداد عیب یابی پروب‌های اولتراسوند تفسیر گزارش روزملی صادرات تعمیر یونیت آموزش تکنشسین داروخانه طب سنتی امام علی روش جدید بدست آوردن ضربان قلب کنترل کیفی اتوکلاو آموزش تعمیرات تجهیزات دندانپزشکی، زمینه های فعالیت فارغ التحصیلان سانتریفیوژ بالینی یا کلینیکی بلوک کالیراسیون یکباره قرآن تست های غیر مخرب IQ برگزاری دوره های تعمیر تجهیزات پزشکی و دندانپزشکی D1.1 آموزش تعمیر الکتروشوک

logo کنسرسیوم دانشگاهیان و متخصصان ایران - اشعه ایکس

حامیان کنسرسیوم ایرکاس

  • IRSME
  • RKA
  • ACS
  • IUE
  • RFTC
  • BQC
  • DNW
  • ICS
  • TUV-EMB
  • QAL
  • Ino
  • Allaiance
  • Tckit

تبلیغات در ایرکاس

دسترسی به ژورنال مقالات

az3

تصاویر اینستاگرام ایرکاس