نام کاربری یا پست الکترونیکی
رمز عبور

بازرسی جوش ttedit کنسرسیوم دانشگاهیان و متخصصان ایران - بازرسی جوش

ولادت امام حسین

پیامبر خدا  در توصیف امام حسین (ع) می فرمایند:”  حسين روح من و ثمره، سكون و طمأنيه قلب من است هرگاه به حسين نگاه مى كنم گرسنگى من تمام مى شود و حسين ريحانه من و نور دو چشم من است “و همچنین می فرمایند: “امام حسن و امام حسين سرور جوانان اهل بهشت هستند ، كسى كه مرا دوست دارد اين دو را نيز دوست بدارد.”
سوم شعبان، ولادت فرخنده مهتر جوانان بهشت و آموزگار شهادت، حضرت حسین بن علی (ع) و روز پاسدار مبارک و خجسته باد.

Untitled 1

پس از شهادت استاد مرتضی مطهری در روز 12 اردیبهشت ماه سال 1358 توسط گروهک تروریستی فرقان، این روز در تقویم جمهوری اسلامی ایران، به‌عنوان بزرگداشت مقام معلم نامگذاری شده است.

کنسرسیوم ایرکاس این روز عزیز را به تمامی اساتید و معلمان تبریک و تهنیت عرض مینماید.

Untitled 1111

پنجم شعبان، زاد روز مسعود امام همام، حضرت زین العابدین است که در سال 38 ق در شهر مدینه، به دنیا آمد. او در خاندان پاک رسالت، قدم به دنیا گذاشت و جهانی از صفا، معنویت و دانش و بینش برای بشر به ارمغان آورد. او آمد تا شیفتگان عبادت و سالکان راه معرفت و خداشناسی را، از سرچشمه زلال توحید و عرفان ناب محمّدی سیراب سازد.

کنسرسیوم ایرکاس این روز فرخنده را تبریک و تهنیت عرض می نماید.

بیماری مننژیت کنسرسیوم ایرکاس

بیماری مننژیت

بیماری مننژیت چیست؟

مننژیت بیماری ای است که درآن غشاء مننژ یا (meninges) اطراف مغز و نخاع ملتهب می شود. ورم همراه با مننژیت اغلب باعث بروز نشانه های معمول بیماری مننژیت، شامل سردرد، تب و خشکی گردن می شود.

مننژیت در انواع ویروسی، باکتریایی، قارچی و غیره وجود دارد، اما عفونت های ویروسی معمولا شایع تر از سایر عفونت ها باعث ابتلای فرد به مننژیت می شوند. بسته به علت مننژیت ممکن است این بیماری بعد از چند هفته بهبود یافته و یا ممکن است زندگی فرد را تهدید نماید.

علل بیماری مننژیت

۱باکتری

۲ویروس

۳قارچ

۴تحریکات شیمیایی

۵حساسیت به دارو

۶سرطان ها

۷آسیب جسمی

علائم بیماری مننژیت

بیماری مننژیت کنسرسیوم ایرکاس4

۱تب و لرز

۲تغییرات ذهنی

۳تهوع و استفراغ

۴حساسیت به نور

۵سردرد شدید

۶سفتی گردن

۷بی قراری

۸برآمدگی استخوان جمجمه

۹کاهش هوشیاری

۱۰تحریک پذیری کودکان

۱۱تنفس سریع

۱۲قوس سر و گردن به عقب

انواع بیماری مننژیت و علائم مختلف آن

- مننژیت باکتریایی :نیاز به بستری کردن فوری در بیمارستان دارد. بسیار خطرناک و کشنده می باشد. هنگامی که باکتری وارد خون شود، باعث تخریب دیواره عروق خونی می شود و موجب خونریزی در پوست و اعضای داخلی می شود.

علائم بیماری مننژیت باکتریایی:تب، خستگی، تهوع، سردی دست ها و پاها، لرز سرد، درد شدید عضلات و مفاصل، درد سینه و یا شکم، تنفس سریع، اسهال و در مراحل بعدی بثورات پوستی است.

Bacterial Meningitis

این نوع مننژیت، در کمتر از چند ساعت فرد را از پا درمی آورد. در موارد غیر کشنده، معلولیت دائمی می دهد و شامل قطع عضو و یا زخم شدید می باشد.

علائم مننژیت باکتریایی بعد از ۳تا ۷روز ظاهر می شود.

در نوزادان تازه متولد شده ممکن است علائمی همچون: تب، سردرد و سفتی گردن وجود نداشته باشد و یا به سختی متوجه این علائم شویم.

بیماری مننژیت چیست

نوزادان مننژیتی ممکن است دارای علائم زیر باشند:

غیرفعال، تحریک پذیر، استفراغ و کاهش اشتها.

در کودکان، پزشک عکس العمل کودک را می بیند و تشخیص می دهد که کودک دچار بیماری مننژیت شده است یا نه.

اگر چه علائم اولیه بیماری مننژیت باکتریایی و ویروسی شبیه هم می باشند، علائم بعدی مننژیت باکتریایی نظیر تشنج و کما بسیار خطرناک می باشد.

-مننژیت ویروسی :خفیف تر است و غالبا بیشتر از مننژیت باکتریایی رخ می دهد. این نوع، ناشی از عفونت روده ای می باشد. معمولا در اواخر تابستان و اوایل پاییز ایجاد می شود. غالبا بچه های کمتر از پنج سال و بزرگسالان زیر ۳۰سال را دچار می کند. علائم این نوع مننژیت در نوزادان و بزرگسالان با هم تفاوت دارد.

علائم بیماری مننژیت ویروسی:

علائم در نوزادان شامل تب، تحریک پذیری، بد غذایی و سخت بیدار شدن است.

علائم در بزرگسالان شامل تب بالا، سردرد شدید، سفتی گردن، حساسیت به نور، خواب آلودگی و یا مشکل در بیدار شدن، تهوع و استفراغ، و کاهش اشتها است.

علائم این نوع مننژیت معمولا ۷تا ۱۰روز طول می کشد.

-مننژیت قارچی :علائم این مننژیت بسیار شبیه به انواع دیگر مننژیت می باشد. به هر حال، این علائم به تدریج ظاهر می شوند. علائم مشترک شامل سردرد، تب، تهوع و سفتی گردن می باشد. علائم اختصاصی این نوع مننژیت عبارتند از: عدم دوست داشتن نور، تغییر در وضعیت ذهنی، گیجی، توهم و تغییرات شخصیتی.

چه افرادی زودتر به بیماری مننژیت مبتلا می شوند:

همه افراد می توانند به این بیماری مبتلا شوند.

نوزادان کمتر از یک ماه به علت اینکه هنوز سیستم ایمنی بدنشان ضعیف است، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند.

افرادی که در تماس با بیمار دچار مننژیت ویروسی می باشند، شانس زیادی برای مبتلا شدن به این عفونت را دارند، اما بیماری آنها شبیه عوارض مننژیت نمی باشد.

تشخیص زودهنگام و درمان به موقع مننژیت باکتریایی، از آسیب دائمی عصبی جلوگیری می کند

اغلب ویروس هایی که باعث مننژیت ویروسی می شوند، شامل آنتروویروس، ویروس هرپس سیمپلکس نوع ۲، ویروس زونا (که به عامل آبله مرغان و زونا شناخته می‌شود)، ویروس اوریون، اچ آی وی می باشند.

سایر مواردیکه بجز موارد ذکر شده می توانند فرد را دچار مننژیت نمایند، شامل مواد شیمیایی، آلرژی به بعضی از داروها، بعضی از انواع سرطان و بیماری های التهابی همچون سارکوئیدوز می باشند.

بیماری مننژیت3

عوامل خطرزا

عوامل و مواردیکه می توانند خطر ابتلا به مننژیت را افزایش دهند شامل:

رد کردن نوبت واکسن اگر شما یا کودکان یکی از نوبت های واکسن زدن را رد نمایید خطر ابتلای شما به بیماری مننژیت افزایش می یابد.

سن فرد اغلب انواع مننژیت ویروسی در سنین قبل از ۵سال رخ می دهند و اکثر موارد مننژیت ویروسی در افراد زیر بیست سال را تحت تاثیر قرار می دهد.

زندگی در مکان های اجتماعی داشنجویان ساکن در خوابگاه، پرسنل نظامی ساکن پایگاه های نظامی و کودکان مدرسه رو یا کودکانیکه در رورشگاه هستند، در خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری می باشند.

بارداری اگر شما باردار هستید، در خطر بیشتری برای ابتلا به مننژیت قرار دارید.

سیستم ایمنی مختل شده عواملی که سیستم ایمنی بدن را تحت تاثیر قرار داده همچون بیماری ایدز، الکلی بودن، دیابت و می تواند فرد را مستعد ابتلا به مننژیت نماید.

راه های تشخیص بیماری مننژیت

۱کشیدن مایع مغزی نخاعی

۲آزمایش خون

۳عکسبرداری قفسه سینه

۴سی تی اسکن سر

۵رنگ آمیزی خاص

درمان بیماری مننژیت

برای مننژیت باکتریایی، آنتی بیوتیک تجویز می شود. نوع آنتی بیوتیک بستگی به باکتری دارد که باعث عفونت شده است.

بیماران مبتلا به بیماریمننژیت ویروسی، به خودی خود، بعد از ۷تا ۱۰روز بهبود می یابند.

بیماران مبتلا به بیماری مننژیت قارچی، داروهای ضد قارچ با دوز بالا دریافت می کنند.

افراد با سیستم ایمنی ضعیف، مانند: بیماران ایدزی، دیابتی و یا سرطانی، غالبا نیاز به درمان طولانی تری دارند.

دیگر داروها و مایعات داخل وریدی درمان کننده علائمی همچون: ورم مغز، شوک و تشنج می باشد.

برخی از بیماران بر اساس شدت بیماری و نیاز به داروها، باید در بیمارستان بستری شوند.

meningitis

عوارض بیماری مننژیت

۱آسیب های مغزی

۲تجمع مایع بین جمجمه و مغز

۳کاهش شنوایی

۴هیدروسفالی

۵تشنج

پیشگیری از بیماری مننژیت

۱تزریق واکسن هموفیلیس نوع B در کودکان جلوی یک نوع از مننژیت را می گیرد.

۲واکسن کونژوگه پنوموکوک : در حال حاضر در دوران کودکی ایمن سازی می کند و در پیشگیری از مننژیت پنوموکوکی موثر است.

۳کارگران خانه و دیگران در تماس با بیماران مبتلا به مننژیت مننگوکوکی، برای جلوگیری از عفونی شدن، باید آنتی بیوتیک دریافت کنند.

۴استراحت کافی کنید.

۵در تماس با افراد آلوده نباشید.

۶گوشت ها را کاملا بپزید و از مصرف پنیر ساخته شده از شیر غیراستریلیزه اجتناب کنید.

۷دست های خود را پس از دستشویی، تعویض پوشک، سرفه و پاک کردن بینی کاملا بشویید.

۸دستگیره های درب را با آب و صابون بشویید و ضدعفونی کنید.

۹از بوسیدن و به اشترک گذاشتن لیوان، قاشق، چنگال، بشقاب و ماتیک با افراد آلوده خودداری کنید.

۱۰از گزش پشه و حشرات دیگر که می تواند حامل بیماری باشد، اجتناب کنید.

۱۱موش ها را از محل زندگیتان دور کنید.

واکسن مننگوکوک چیست؟

این واکسن برای ایجاد ایمنی فعال برعلیه عفونت های Neisseria Meningitidis (مننژیت، سیتی سمی) در افراد با سن بیش از ۲سال که در نواحی اپیدمیک و آندمیک زندگی می کنند، به کار می رود.

در مورد افراد زیر واکسیناسیون باید در نظر گرفته شود، افرادی که با بیماران مننگوککی تماس دارند (همراه پیشگیری مناسب با آنتی بیوتیک ها)، کارکنان پزشکی و آزمایشگاهی که احتمال تماس با عامل بیماری زا برای آنها وجود دارد، مسافرینی که قصد عزیمت به نواحی آلوده را دارند، بیماران دارای نقص در جزء انتهایی کمپلمان و بیماران فاقد طحال فعال، نیروهای نظامی طی آموزش عمومی، دانشجویان ساکن خوابگاه ها حجاج بیت االحرام و زوار عتبات عالیات، در بیماران HIV مثبت قبل از بروز نقص ایمنی.

چه کسی نباید واکسن مننگوکوک دریافت کند؟

واکنشهای آلرژیک شدید تهدید کننده زندگی، به هر یک از اجزای واکسن مننگوکوک قبلی رخ داده باشد.

۱فرد مبتلا به سندرم گیلن باره باشد.

۲زنان باردار می توانند واکسن مننژیت دریافت کنند اما باید از واکسن های جدیدتر MCV4 استفاده شود مطالعه زیادی را در زنان باردار نسبت به استفاده از واکسن MPSV4 وجود ندارد.

عوارض جانبی احتمالی واکسن مننژیت چیست؟

عوارض جانبی خفیفی در حدود نیمی از کسانی که واکسن گرفته اند رخ می دهد ممکن است قرمزی یا درد در محل تزریق ایجاد شود. این عوارض جانبی بیش از یک یا دو روز طول بکشد .

عوارض جدی نادر هستند ممکن است شامل تب بالا، ضعف و تغییر در رفتار باشد واکنش های آلرژیک شدید ممکن است در عرض چند دقیقه یا چند ساعت بعد از تزریق واکسیناسیون رخ دهد نشانه هایی از یک واکنش آلرژیک عبارتند از:

۱تنفس با زحمت

۲خشونت صدا یا خس خس

۳کهیر و ادم

۴رنگ پریدگی

۵ضعف

۶ضربان قلب سریع یا سرگیجه

اگر این نشانه ها ظاهر شود با پزشک در میان بگذارید .

سندرم گیلن باره یک اختلال سیستم عصبی جدی است که در برخی از افرادی که MCV4 دریافت کرده اند نشان داده شده است این عارضه خیلی نادر است هر چند که پزشکان می گویند ارتباط روشنی به این واکسن وجود ندارد.

پیشگیری

- تزریق واکسن هموفیلیس نوع B در کودکان جلوی یک نوع از مننژیت را می گیرد.

- واکسن کونژوگه پنوموکوک : در حال حاضر در دوران کودکی ایمن سازی می کند و در پیشگیری از مننژیت پنوموکوکی موثر است.

- کارگران خانه و دیگران در تماس با بیماران مبتلا به مننژیت مننگوکوکی، برای جلوگیری از عفونی شدن، باید آنتی بیوتیک دریافت کنند.

- استراحت کافی کنید.

- در تماس با افراد آلوده نباشید.

- گوشت ها را کاملا بپزید و از مصرف پنیر ساخته شده از شیر غیراستریلیزه اجتناب کنید.

- دست های خود را پس از دستشویی، تعویض پوشک، سرفه و پاک کردن بینی کاملا بشویید.

- دستگیره های درب را با آب و صابون بشویید و ضدعفونی کنید.

- از بوسیدن و به اشترک گذاشتن لیوان، قاشق، چنگال، بشقاب و ماتیک با افراد آلوده خودداری کنید.

- از گزش پشه و حشرات دیگر که می تواند حامل بیماری باشد، اجتناب کنید.

- موش ها را از محل زندگیتان دور کنید.

واکسن مننگوکوک برای افراد زیر توصیه می شود:

- نوجوانان در سنین 11 تا 12 سال و نوجوانان در سن 15 سال که هنوز واکسن نزده اند.

- تمام دانشجویان سال اول که در خوابگاه زندگی می کنند و هنوز واکسینه نشده اند.

- کودکان دارای دو سال و بیشتر که طحال ندارند و یا دارای مشکلات سیستم ایمنی هستند.

- افرادی که به کشورهایی که در آنها، مننژیت مننگوکوک شایع است، سفر می کنند.

- در برخی جوامع که شیوع این مننژیت زیاد است.

ویسکومتر در مهندسی پزشکی

ویسکومتر در مهندسی پزشکی

ویسکومتر وسیله ای برای سنجیدن میزان ویسکوزیته مایعات است.

برای موادی که ویسکوزیته آنها با جریان یافتن تغییر می کند از ویسکومتر ویژه ای به نام رئومتر استفاده می گردد.

ویسکومتر بروکفیلد

در حالت کلی در یک ویسکومتر دو حالت وجود دارد:

۱- مایع ویسکوز ساکن است و یک شی جانبی در داخل آن (ابزار اندازه گیری ویسکوزیته) حرکت می کند .

۲- وسیله اندازه گیری ویسکوزیته ساکن بوده و سیال ویسکوز حرکت می کند. نیروی کششی که سبب ایجاد حرکت نسبی سیال نسبت به سطح می شود می تواند به عنوان عاملی برای اندازه گیری ویسکوزیته به کار گرفته شود.

نیروی کششی که سبب ایجاد حرکت نسبی سیال نسبت به سطح می شود می تواند به عنوان عاملی برای اندازه گیری ویسکوزیته به کار گرفته شود.

حالت جریان باید به گونه ای باشد که عدد رینولدز به حدی کوچک باشد که بتوان جریان را آرام فرض نمود.

ویسکومتر یو شکل 1

- در دمای ۲۰درجه سلسیوس ویسکوزیته آب ۱٫۰۰۲mpa.s است و ویسکوزیته جنبشی آن برابر با ۱٫۰۰۳۸mm2/s است لازم به ذکر است مقادیر فوق جهت کالیبراسیون ویسکومتر ها به کار می رود

ویسکومتر سقوطی.

*ویسکومتر های سقوطی (Falling sphere viscometers)

قانون استوکس (Stokes’ law)اساس ویسکومتر های سقوطی را تشکیل می دهد.در صورتی که سیال بصورت استاتیک در داخل یک لوله عمودی شیشه ای قرار دارد اجازه می دهیم یک جسم فلزی کوچک که اندازه و دانسیته آن مشخص است در داخل سیال سقوط کند.

*ویسکومتر های دورانی (Rotation viscometers)

اینگونه ویسکومتر ها بر ایده اندازه گیری مقدار گشتاور لازم جهت به چرخش در آوردن یک جسم خارجی در داخل سیال استوار هستند که می تواند راهی برای اندازه گیری ویسکوزیته سیال باشد.

*ویسکومتر های استابینگر (Stabinger viscometer)

به آسانی در داخل نمونه شناور می گردند و به دلیل نیروی گریز از مرکز دقیقا در بخش مرکزی قرار می گیرند. اندازه گیری سرعت و گشتاور در این نوع با اندازه گیری چرخش میدان مغناطیسی و حرکات گردابی و بدون هیچگونه تماس مستقیمی صورت می گیرد

ویسکومتر های U شکل (U-tube viscometers)

*لوله شیشه ای U شکل که بصورت عمودی و در یک حمام کنترل دما قرار دارد.

*در یک سمت این لوله یک مقطع عمودی با قطر مشخصک حذف تاثیر دما در ویسکوزیته میزان کاهش ارتعاشات لرزاننده می تواند با یکی از روش های زیر اندازه گزفته شود.

ویسکومتر یو شکل 2

ویسکومتر های لرزشی

ویسکومتر وسیله سنجش ویسکوزیته یو شکل

ویسکومتر دورانی

ویسکومتر های دورانی

ویسکومتر استوالد گرانروی سنج

اجزای ویسکومتر بروکفیلد 2

ویسکومتر های دورانی

ویسومتر های یو شکل کنسرسیوم ایرکاس

ویسکومترهای U شکل

۱٫اندازه گیری مقدار انرژی لازم جهت ثابت نگه داشتن دامنه ارتعاشات نوسانگر در یک دامنه ارتعاشی مشخص.مناسب برای سیالاتی با ویسکوزیته بالا : انرژی بیشتری جهت ثابت ماندن دامنه ارتعاشی نوسانگر

۲٫اندازه گیری زمان لازم جهت توقف کامل نوسانگر بعد از خاموش شدن آن. هر اندازه ویسکوزیته بالاتر باشد مدت زمان لازم جهت توقف نوسانگر کمتر خواهد بود.

۳٫اندازه گیری فرکانس نوسانگر بصورت تابعی از کنش وارد شده به سیال و واکنش سیال نسبت به آن که در این روش هم سیالاتی با ویسکوزیته بالا به نسبت تغییر فرکانس بیشتری هنگام تغییر فاز از خود نشان می دهند.

برندهای اصلی ویسکومتر

ویسکومترها و رئومترهای بروکفیلد از معتبرترین نوع ویسکومترها در جهان می باشند.

تغییر اندازه ویسکومتر

برندHydramotion viscosity

برندHydramotion viscosity

اجزای ویسکومتر بروکفیلد 1

اجزای ویسکومتر بروکفیلد

اجزای ویسکومتر بروکفیلد

بیان موضوع و روش

کیفیت و نحوه ی عملکرد خون در بدن مستقیما به خواص رئولوژیکی آن از جمله ویسکوزیته وابسته است

بین ابزار های مختلف اندازه گیری ویسکوزیته خون روش استوانه های هم مرکز به دلیل دقت نسبتا بالا , سادگی هندسه , سادگی فیزیک حاکم و سادگی سطوح استوانه ها روشی مناسب است.

با توجه به روابط مشخص ارتباط سرعت دوران با گشتاور برای سیالات نیوتنی و غیر نیوتنی و با داشتن سرعت دوران و گشتاور، ویسکوزیته بدست می آید.

www.ircas.ir ویسکومتر

زیکا و تغییرات جمجمه ای که ایجاد میکند

زیکا

محققان برزیلی برای اولین‌بار با مطالعه بر روی 45 نوزاد متولد شده از مادران مبتلا به زیکا، عملکرد این ویروس را در بروز بیماری میکروسفالی کشف کردند.

به گزارش ایسنا و به نقل از میل آنلاین، ویروس زیکا که از راه پشه به انسان منتقل می‌شود، اثرات بسیار مخربی در جنین انسان ایجاد می‌کند، بارزترین اثر زیکا بر سیستم عصبی مرکزی جنین یا مغز وارد شده و بیماری میکروسفالی یا رشد ناقص مغز و عدم شکل‌گیری جمجمه را به همراه دارد.

محققان با عکسبرداری از سر نوزادان میکروسفالی ناشی از فعالیت ویروس زیکا دریافتند که این ویروس نه تنها در فرایند شکل‌گیری جمجمه و صفحات استخوانی سر اختلال ایجاد می‌کند، بلکه رشد طبیعی مغز را سرکوب کرده و نوزاد را به بیماری میکروسفالی شدید مبتلا می‌کند.

زیکا و تغییر ساختار جمجمه

طیف‌ شدت میکروسفالی(از چپ اولی نوزاد با سر عادی، دومی مبتلا به میکروسفالی و سومی مبتلا به میکروسفالی شدید(

در بسیاری از موارد مبتلا به ویروس زیکا جمجمه نوزادان به طور کامل در هم ریخته شده و پوست اضافی و چین خورده توقف رشد مغز در مراحل اولیه را نشان می‌دهد.

بیماری زیکا

محققان با اسکن مغز جنین مادران مبتلا به زیکا دریافتند که میزان تجمع مایع مغزی-نخاعی در بطن‌های مغز این نوزادان بسیار بیشتر از نوزادان سالم است. بنابراین می‌توان عامل اصلی بروز بیماری میکروسفالی را در ترشح بیش از حد مایع مغزی-نخاعی قلمداد کرد. چرا که در شرایط تجمع این مایع، فضا برای رشد و تکامل نورون‌های مغزی کاهش می‌یابد.

زیکا چگونه ساختار جمجمه را تغییر میدهد

شهر 24 ساعته معماری شهرسازی کنسرسیوم ایرکاس

راﻫﺒﺮدﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻖ ﻣﻔﻬﻮم ﺷﻬﺮﻫﺎي 24 ﺳﺎﻋﺘﻪ

ﻧﻮﻳﺪ ﺳﻌﻴﺪي رﺿﻮاﻧﻲ، دﻛﺘﺮ در ﺷﻬﺮﺳﺎزي

navidsaeidirezvani@yahoo.com

ﭘﻴﺮوز ﺳﻴﻨﻲ ﭼﻲ داﻧﺸﺠﻮي ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ ﺷﻬﺮﺳﺎزي

pirfah@yahoo.com

ﭼﻜﻴﺪه :

ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻲ ﻛﻮﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﺷﻬﺮﻫﺎي 24 ﺳﺎﻋﺘﻪ و ﻣﻌﺮﻓﻲ اﺟﻤﺎﻟﻲ آن ﺑﻪ ارﺗﺒﺎط آن ﺑﺎ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﺷﻬﺮي و ﭘﻮﻳﺎ و ﭘﺮﺗﺤﺮك ﻛﺮدن ﻣﺤﻴﻄﻬﺎي ﺷﻬﺮي اﺷﺎره ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺑﺎ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﻓﺮﺻﺖ ﺣﺎﺻﻞ از ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ زﻣﺎن ﺷﺐ و ﻟﺰوم ﺗﻮﺟﻪ وﻳﮋه د رﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي ﺑﻪ اﻳﻦ زﻣﺎن د ر ﻛﻨﺎر ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ زﻣﺎﻧﻬﺎي دﻳﮕﺮ (ﻣﻨﺎﺳﺒﺘﻬﺎي ﺧﺎص ، ﻓﺼﻠﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ و ...)ﺑﻪ اراﺋﻪ راﻫﺒﺮدﻫﺎي ﻛﻠﻴﺪي در ﺟﻬﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ﺷﺒﺎﻧﻪ ﻣﻲ ﭘﺮدازد . در ﭘﺎﻳﺎن ﻫﻢ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ راﺑﻄﻪ اﻣﻨﻴﺖ ، زﻣﺎن ﺷﺐ و ﭘﻮﻳﺎﻳﻲ و ﺳﺮزﻧﺪﮔﻲ ﻣﺤﻴﻂ ﺷﻬﺮي ﺑﻪ راﻫﻜﺎرﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺮاﻛﺰ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻲ اﻣﻦ در زﻣﺎن ﺷﺐ اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ . اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﺎر ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮردي ﺧﺎص اﺷﺎره ﻧﻜﺮده اﺳﺖ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺎزﮔﻲ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع در اﻛﺜﺮ ﺷﻬﺮﻫﺎي ﻣﺎ ﺳﻌﻲ ﺷﺪه ﺗﺎ ﺑﺎ ﻣﻌﺮﻓﻲ اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ و اراﺋﻪ راﻫﺒﺮدﻫﺎﻳﻲ در ﺑﺎب ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي زﻣﺎن ﺷﺐ ﺑﺎﺑﻲ را درﺗﻮﺟﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ ﻣﻮﺿﻮع و ﻟﺰوم اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ ﻓﺮﺻﺖ ( زﻣﺎن ﺷﺐ ) در ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﺷﻬﺮ ﺑﺎز ﻧﻤﺎﻳﺪ .

ﻟﻐﺎت ﻛﻠﻴﺪي :ﺷﻬﺮ 24 ﺳﺎﻋﺘﻪ ، اﻗﺘﺼﺎد ﺷﺒﺎﻧﻪ ، ﻣﺮاﻛﺰ ﺷﻬﺮي ، ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺷﻬﺮي

ﻣﻘﺪﻣﻪ

از ﻗﺮن ﻧﻮزدﻫﻢ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ و در ﭘﻲ ﻧﻈﻢ ﻧﺎﺷﻲ از اﻧﻘﻼب ﺻﻨﻌﺘﻲ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺑﻌﺪي آن ﻳﻚ ﺳﺎزﻣﺎن ﻳﺎﻓﺘﮕﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺮ ﮔﺮد زﻣﺎن ﻛﺎر ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺖ و ﻛﻢ ﻛﻢ ﺗﻤﺎم رﻓﺘﺎرﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ را ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮار داد و ﺗﺎ اﻣﺮوز اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ در ﺷﻬﺮﻫﺎي اﻣﺮوز ﺑﺨﺶ اﺻﻠﻲ ﺧﺪﻣﺎت اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ و ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻈﻢ زﻣﺎﻧﻲ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺷﺪه ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﺳﺎﻋﺖ ﻛﺎري اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﮔﻴﺮد زﻳﺮا اﻛﺜﺮﻳﺖ ﻣﺮدم ﺣﻘﻮق ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ، ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ ﻃﺒﻌﻴﺖ از زﻣﺎﻧﻬﺎ ي ﺣﺎﺷﻴﻪ اي ﻛﺎر ﻣﺜﻞ ﻏﺮوب ﻫﺎ ، آﺧﺮ ﻫﻔﺘﻪ و ﺗﻌﻄﻴﻼت رﺳﻤﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻓﻜﻮﻫﻲ ﻧﺎﺻﺮ 1383 اﻳﻦ زﻣﺎن ﺑﻨﺪي رﻓﺘﺎري ، اﺧﺘﻼل ﻫﺎي ﻛﺎرﻛﺮدي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ زﻳﺎدي اﻳﺠﺎد ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ در زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﭼﻮن ﺗﺤﺮك ﺷﻬﺮي راه ﺑﻨﺪان ﻫﺎ ﺳﺮﮔﺮﻣﻲ ﻫﺎ اﻧﺒﺎﺷﺖ و ازدﺣﺎم در ﺑﺮﺧﻲ زﻣﺎن ﻫﺎ ، دوره ﻫﺎ ، آﺧﺮ ﻫﻔﺘﻪ ﻫﺎ و ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎ ي ﻧﺎﺷﻲ از آﻧﻬﺎ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ در زﻧﺪﮔﻲ روزﻣﺮه اﻓﺰاﻳﺶ زﻣﺎن اﻧﺘﻈﺎر در ﺻﻒ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ   دﻳﺪه ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ اﻳﻦ اﻣﺮ ﺳﺒﺐ ﭘﺪﻳﺪ آﻣﺪن اﺣﺴﺎس ﮔﺴﺘﺮده اي ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﺮدم اﻣﺮوز دارﻧﺪ : اﺣﺴﺎس ﻛﻤﺒﻮد وﻗﺖ ، و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻧﮕﻴﺰه ﺑﺰرﮔﻲ را ﺑﺮاي ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲ آورد . اﻳﻦ اﻣﺮ اﻫﻤﻴﺖ زﻣﺎن ﻏﺮوب وﺷﺐ را ﺑﻌﻨﻮان زﻣﺎﻧﻲ ﺑﺮاي ﻓﺮاﻏﺖ و ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ در ﺧﻼل ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ زﻣﺎن ﺑﺮاي ﮔﺬران اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ و ﺳﺎﻳﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﻏﻴﺮ از ﻛﺎر ، ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﺷﻬﺮ 24 ﺳﺎﻋﺘﻪ و اﻗﺘﺼﺎد ﺷﺒﺎﻧﻪ ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺖ اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻲ ﻛﻮﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺷﻬﺮ 24 ﺳﺎﻋﺘﻪ و اﻳﻨﻜﻪ ﭼﻪ ﻫﺪﻓﻲ را دﻧﺒﺎل ﻣﻴﻜﻨﺪ ، راﻫﺒﺮدﻫﺎﻳﻲ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻟﮕﻮﻳﻲ ﻛﻠﻲ در ﺟﻬﺖ ﻧﻴﻞ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻫﺪف در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي ﺷﻬﺮﻫﺎي ﻛﺸﻮرﻣﺎن ﻗﺮار دﻫﺪ.

1- ﻣﻔﻬﻮم ﺷﻬﺮ 24 ﺳﺎﻋﺘﻪ ﭼﻴﺴﺖ ؟

ﻋﺒﺎرت ﺷﻬﺮ 24 ﺳﺎﻋﺘﻪ ﺷﻬﺮي ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺰ ﺧﻮاب ﻧﺪارد   اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر در دﻫﻪ 1920 ﺑﺮاي ﺷﻬﺮ ﻧﻴﻮﻳﻮرك ﺑﻜﺎر رﻓﺖ اﻳﻦ واژه ﺗﺼﻮﻳﺮي ذﻫﻨﻲ از ﻣﻜﺎﻧﻲ ﻓﺮﻳﺒﻨﺪه و ﭘﺮ ﺟﻨﺐ و ﺟﻮش را ﻛﻪ ﻫﻤﻮاره اﺗﻔﺎﻗﻲ در ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎﻳﺶ در ﺣﺎل وﻗﻮع اﺳﺖ ﺑﻮﻳﮋه در زﻣﺎن ﺷﺐ ﻛﻪ اﻣﻜﺎن ﺗﻬﻴﻴﺞ و ﺧﻄﺮ زﻳﺎدﺗﺮ اﺳﺖ ﻣﺠﺴﻢ ﻣﻲ ﻛﺮد در اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن اﻳﻦ اﺻﻄﻼح ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر در ﺳﺎل 1993 درﻣﻮﺿﻮع ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ ﺑﺴﻮي ﺷﻬﺮ 24 ﺳﺎﻋﺘﻪ ﻣﻄﺮح ﺷﺪ ﻛﻪ در ﻣﻨﭽﺴﺘﺮ ﺑﺮﮔﺰار ﮔﺮدﻳﺪ و ﻧﮕﺎه ﻣﻮﺷﻜﺎﻓﺎﻧﻪ اي ﺑﻪ راﻫﺒﺮدﻫﺎي اﺣﻴﺎء و ﻣﻨﻈﻢ ﻛﺮدن ﻣﺮاﻛﺰ ﺷﻬﺮي در زﻣﺎن ﺷﺐ 1 و ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎرﻳﻬﺎي ذاﺗﻲ ﺑﻴﻦ آﻧﻬﺎ داﺷﺖ.

اﮔﺮ ﭼﻪ در ﻧﮕﺎه اول واژه ﺷﻬﺮ 24 ﺳﺎﻋﺘﻪ وﺟﻮد ﺗﻤﺎم ﺧﺪﻣﺎت و ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺷﻬﺮي د رﺗﻤﺎم ﺳﺎﻋﺎت ﺷﺒﺎﻧﻪ روز را ﺗﺪاﻋﻲ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ اﻣﺎ اﻳﻦ اﺻﻄﻼح در واﻗﻊ در اﺛﺮ رﺷﺪ ﺻﻨﻌﺖ ﺳﺮﮔﺮﻣﻴﻬﺎي آﺧﺮ ﺷﺐ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺮوز ﻣﺸﻜﻼت زﻳﺎدي در ﺑﺴﻴﺎري از ﺷﻬﺮﻫﺎي اروﭘﺎﻳﻲ و ﺑﻮﻳﮋه اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﺷﺪ و ﻓﺸﺎر زﻳﺎدي ﺑﺮ ﻗﻠﻤﺮو ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﺧﺪﻣﺎت ﺷﻬﺮي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻣﺮاﻗﺒﺘﻬﺎي اﻣﻨﻴﺘﻲ وارد آورد ، ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺖ. در واﻗﻊ اﻳﻦ ﻋﺒﺎرت ﺑﺎ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ﺷﺒﺎﻧﻪ 2 ارﺗﺒﺎط ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ دارد و ﺷﻌﺎر ﺟﺬاﺑﻲ ﺑﺮاي روﻧﻖ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎ اﺳﺖ و ﻫﺪف ﻳﻚ ﺷﻬﺮ را ﺑﺮاي ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻣﻜﺎن ﻗﺎﺑﻞ زﻧﺪﮔﻲ از ﻃﺮﻳﻖ ﮔﺴﺘﺮش ﺗﻔﺮﻳﺢ وﺳﺮﮔﺮﻣﻲ ، ﺧﺮﻳﺪ و ﺳﺎﻳﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ در ﺳﺎﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮي از ﺷﺒﺎﻧﻪ روز ﺑﻴﺎن ﻣﻲ دارد

2- ﺗﻬﺪﻳﺪﻫﺎ فرصتها

اﻗﺘﺼﺎد ﺷﺒﺎﻧﻪ ﻳﻚ ﻧﻤﻮد ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ از ارﺗﺒﺎط ﭘﻴﭽﻴﺪه ، ﭘﻮﻳﺎ و ﻓﺰاﻳﻨﺪه اي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ اﺟﺰا اﻗﺘﺼﺎد ، ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﻓﺮﻫﻨﮓ وﺟﻮد دارد.” 3*از ﺧﻼل اﻳﻦ ارﺗﺒﺎط ﻫﻢ ﻓﻮاﻳﺪي ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد و ﻫﻢ اﻣﻜﺎن ﺿﺮرﻫﺎﻳﻲ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻓﺮﺻﺘﻬﺎ و ﺗﻬﺪﻳﺪﻫﺎﻳﻲ در ﻛﻨﺎر ﻳﺎ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ از ﺟﻤﻠﻪ ﻓﻮاﻳﺪ اﻳﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻧﻜﺎت زﻳﺮ اﺷﺎره ﻛﺮد:

1- اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺮزﻧﺪﮔﻲ و ﻧﺸﺎط در ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم و اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ در ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎ

2- ﻛﻤﻚ ﺑﻪ اﺣﻴﺎء ﻣﻜﺎﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ اﺣﻴﺎء و ﺑﺎززﻧﺪه ﺳﺎزي دارﻧﺪ و ﺟﺬاب ﺗﺮ و ﻗﺎﺑﻞ زﻧﺪﮔﻲ ﺗﺮ ﻛﺮدن اﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﺮاي ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ و ﺑﺎزدﻳﺪ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن

3- ﻛﻤﻚ ﺑﻪ رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎد ﺷﻬﺮي و ﻣﺤﻠﻲ از ﻃﺮﻳﻖ ﺧﻠﻖ ﻓﺮﺻﺘﻬﺎي ﺗﺠﺎري و ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﻐﻞ

4- ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ارﺗﻘﺎء ﻛﻴﻔﻴﺖ رواﺑﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺷﻬﺮ

اﺳﺎﺳﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺳﺮوﻛﺎر داﺷﺘﻦ اﻳﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎ ﺑﺎ زﻣﺎن ﺷﺐ و ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺎص ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ و ﺳﺮﮔﺮﻣﻲ و اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﺑﻪ ﻗﺮار زﻳﺮ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﭘﻴﺶ رو ﺑﺎﺷﺪ:

1- رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﭘﺮ ﺳﺮوﺻﺪا در ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎي ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﺮاﻛﺰ ﺗﺠﻤﻊ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺷﺒﺎﻧﻪ ﺑﻮﻳﮋه ﺑﻌﺪ از ﺗﻌﻄﻴﻠﻲ اﻳﻦ اﻣﺎﻛﻦ ﻛﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺳﺒﺐ آزار ﺟﺪي ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ ﻣﺤﻠﻲ ﮔﺮدد.

2- رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﺿﺪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ آﺷﻐﺎل رﻳﺨﺘﻦ در ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎ و ﺗﺨﺮﻳﺐ وﺳﺎﺋﻞ و اﺣﻴﺎﻧﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻛﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ و ﺗﺮﺳﺎﻧﻨﺪه اﺳﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺻﺮف ﻫﺰﻳﻨﻪ و ﻛﺎر زﻳﺎد ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﻣﻲ ﺷﻮد.

3- ﺑﺮوز ﺟﺮم و ﺑﺰه ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺨﺶ ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر و ﺳﺮﻗﺖ .

ﻣﺎداﻣﻴﻜﻪ اﻗﻠﻴﺖ اﻧﺪﻛﻲ از اﻓﺮاد ﻋﻴﺎش و ﺑﻲ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺮوز ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﺷﻮﻧﺪ ، ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺧﻄﺮ ﺑﺮوز ﺣﺎدﺛﻪ در ﻣﻜﺎﻧﻬﺎي ﺗﻤﺮﻛﺰ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺷﺒﺎﻧﻪ ﺑﻮﻳﮋه اﮔﺮ اﻳﻦ ﻣﺤﻠﻬﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻋﻤﺪه ﺳﻜﻮﻧﺘﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ وﺟﻮد دارد.

1- ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﻛﻪ ﻣﻨﻈﻮر از زﻣﺎن ﺷﺐ ، ﺻﺮﻓﺎ ﺳﺎﻋﺎت اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ و دﻳﺮ وﻗﺖ ﺷﺐ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﻏﺮوب و ﺳﺎﻋﺎت اوﻟﻴﻪ ﺷﺐ را ﻫﻢ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲ ﮔﺮدد ﻣﺜﻼ ﺳﺎﻋﺖ 5 ﺑﻌﺪ از ﻇﻬﺮ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ.

2. Evening and night – time economy

3. Lovatt and connor . 1995.

ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ، ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي اﺿﺎﻓﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي ﺣﻔﻆ ﻧﻈﻢ و آراﻣﺶ ، ﺧﺪﻣﺎت رﺳﺎﻧﻲ و ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻣﺮاﻛﺰ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻲ ﺷﺒﺎﻧﻪ و ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮدن ﺧﺪﻣﺎت وﻳﮋه اي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﻤﻞ وﻧﻘﻞ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻫﻢ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻧﺎدﻳﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد

3- ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ﺷﺒﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﻳﻚ ﻓﺮﺻﺖ

دو روش ﺑﺮاي ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺷﺒﺎﻧﻪ و ارزﻳﺎﺑﻲ اﺛﺮات آن وﺟﻮد دارد ﻳﻜﻲ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺎ دﻳﺪ ﻣﻼﻳﻤﻲ ﺻﺮﻓﺎ ﺑﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي ﺳﻮدﻣﻨﺪ ﺗﻮﺳﻌﻪ آن ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ و ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺎ ﺑﺮﺧﻮردي اﻧﻔﻌﺎﻟﻲ و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻬﺪﻳﺪﻫﺎي آن ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ آن ﺑﭙﺮدازﻳﻢ راه ﺳﻮﻣﻲ ﻫﻢ ﻫﺴﺖ آﻧﻬﻢ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺎ ارزﻳﺎﺑﻲ ﺗﻮان ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ، اﻗﺘﺼﺎدي ، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ، ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺷﻬﺮﻫﺎ و ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻧﻘﺎط ﻗﻮت وﺿﻌﻒ ﺑﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﺟﻬﺖ ﮔﺴﺘﺮش ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ﺷﺒﺎﻧﻪ ﻓﺮﺻﺖ ﻣﻐﺘﻨﻤﻲ را ﺑﺮاي ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﻮﻳﺎﻳﻲ و ﻃﺮاوت ﻣﺤﻴﻂ ﺷﻬﺮي و رﺷﺪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و اﻗﺘﺼﺎدي ﺷﻬﺮﻫﺎ اﻳﺠﺎد ﻛﺮد . ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮاﻛﺰ ﺷﻬﺮي ﻣﻮﻓﻖ ﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﻃﻴﻔﻲ از ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ، ﺗﺠﺎري از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ و ﺧﺮده ﻓﺮوﺷﻲ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻫﺎي ﻣﺤﻠﻲ و ﻫﻨﺮﻫﺎي ﭘﺮ ﺑﺎر را ﭘﺮورش ﻣﻲ دﻫﻨﺪ . ﺑﻌﻼوه ﻣﻜﺎﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ د ر24 ﺳﺎﻋﺖ ﺷﺒﺎﻧﻪ روز ، 7 روز ﻫﻔﺘﻪ و 12 ﻣﺎه ﺳﺎل ﻫﺴﺘﻨﺪ اﻳﻦ اﻳﺪه ﺷﻬﺮ 24 ﺳﺎﻋﺘﻪ ﺣﻘﻴﻘﺘﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻨﺎﻓﻊ اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﺴﻴﺎري ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ و در ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻔﻜﺮ ﺟﺎري ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺣﻮزه ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺷﻬﺮي ﺟﺎي دارد . 1

4- راﻫﺒﺮدﻫﺎي ﻛﻠﻴﺪي

اﺻﻮﻻ ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ ﻣﻔﻬﻮم ﺷﻬﺮ و زﻧﺪﮔﻲ ﺷﻬﺮي و ﺗﻔﺎوت ﻓﺮﻫﻨﮕﻬﺎ ، ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎ و آداب و رﺳﻮم و ﺷﻴﻮه ﻫﺎي ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ ﻣﺘﻔﺎوت در ﺷﻬﺮﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ، ﻧﻤﻲ ﺗﻮان ﻧﺴﺨﻪ واﺣﺪي ﺑﺮاي ﮔﺴﺘﺮش و اﺳﺘﻔﺎده ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ و ﻣﻔﻴﺪ ﺗﺮ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي زﻣﺎن ﺷﺐ در راﺳﺘﺎي ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪن ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﺷﻬﺮ 24 ﺳﺎﻋﺘﻪ ﭘﻴﭽﻴﺪ در اﻳﻦ ﺑﻴﻦ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ راﻫﺒﺮدﻫﺎي ﻛﻠﻴﺪي اﺷﺎره ﻛﺮد ﻛﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي ازﺟﻤﻠﻪ در ﻛﺸﻮر ﺧﻮدﻣﺎن ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ و در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ، اﻗﺘﺼﺎدي ، ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺧﺎص ﻫﺮ ﺷﻬﺮ ﮔﺎﻣﻬﺎي ﻣﻮﺛﺮي در ﺟﻬﺖ ﮔﺴﺘﺮش ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺷﺒﺎﻧﻪ وﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪن ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﺷﻬﺮﻫﺎي 24 ﺳﺎﻋﺘﻪ ﺑﺮدارد

4-1 ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻳﻚ ﭼﺸﻢ اﻧﺪاز ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺮاي زﻣﺎن ﺷﺐ

ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮاﻓﻖ ﮔﺴﺘﺮش ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎ در ﻣﻜﺎﻧﻬﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻏﻴﺮ از زﻣﺎﻧﻬﺎي ﻛﺎري ﻣﺘﺪاول ﺑﺎﺷﺪ و ﻳﻚ ﭼﺸﻢ اﻧﺪاز ﻣﺜﺒﺖ و ﺧﻮش ﺑﻴﻨﺎﻧﻪ ﺑﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي زﻣﺎن ﺷﺐ ﺑﺎ ﻫﻤﮕﺮاﻳﻲ ﻧﻈﺮات ﻫﻤﻪ ﮔﺮوﻫﺎي ذﻳﻨﻔﻊ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ و از ﻛﻤﻜﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ رﺷﺪ ﺻﻨﻌﺖ ﮔﺬران اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ در ﺷﺐ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﻤﺎم ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ، اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻛﻨﺪ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺷﺒﺎﻧﻪ در ﭼﺸﻢ اﻧﺪاز ، راﻫﺒﺮدﻫﺎ و ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺟﺰء ﻣﻬﻢ و رﺷﺪ دﻫﻨﺪه ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﻧﮕﺎه ﺷﻮد.

اﻳﻦ ﭼﺸﻢ اﻧﺪاز ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﺗﺮﻗﻲ ﺷﻬﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻣﻜﺎن اﻣﻦ ، ﺟﺬاب و ﭘﺮ ﻃﺮاوت و ﻧﺸﺎط از ﻃﺮﻳﻖ ﻋﺮﺿﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﻣﺘﻨﻮع ﺷﺐ ﻫﻨﮕﺎم و ﻏﺮوب ﺑﺎﺷﺪ.

در اﻳﻦ ﺑﻴﻦ آرﻣﺎﻧﻬﺎي ﻛﻠﻴﺪي را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺮﺷﻤﺮد ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎن ﭼﺸﻢ اﻧﺪاز ﺑﺎﺷﻨﺪ:

1- ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﻚ اﻗﺘﺼﺎد ﻣﺘﻨﻮع ﺷﺒﺎﻧﻪ و ﺳﺮ ﺷﺐ ﻛﻪ ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ و ﺑﺎزدﻳﺪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن را ﺟﺬب ﻛﻨﺪ

2- اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻌﺪاد ﻫﺘﻠﻬﺎ ، ﻛﺎﻓﻪ ﻫﺎ ، رﺳﺘﻮراﻧﻬﺎ ، ﻣﻮزه ﻫﺎ ، ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ ، ﮔﺎﻟﺮي ﻫﺎ و ﺳﺎﻳﺮ اﻣﺎﻛﻦ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﮔﺬران اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ در ﻣﺮاﻛﺰ ﺷﻬﺮي

3- اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻌﺪاد اﻓﺮادي ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از ﺳﺎﻋﺖ 5 ﺑﻌﺪ از ﻇﻬﺮ از ﻣﺮاﻛﺰ ﺷﻬﺮي ﺑﺎزدﻳﺪ و اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ .

4- آﻣﺎده ﻛﺮدن ﺗﺴﻬﻴﻼت ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﻣﺜﻞ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ از اﻳﻦ ﻣﺮاﻛﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ

5- اﻣﻦ ﺗﺮ ﻛﺮدن ﻣﺮاﻛﺰ ﺷﻬﺮي و اﻓﺰاﻳﺶ دﻋﻮت ﻛﻨﻨﺪﮔﻲ اﻳﻦ ﻣﺮاﻛﺰ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻛﺎﻫﺶ رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﺿﺪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻛﺎﻫﺶ ﺗﺮس از وﻗﻮع ﺟﺮم و ﺑﺮوز ﺧﻄﺮ

4-2   ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﺮاﻛﺰ ﻣﻮﺟﻮد ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻲ در ﺷﺐ

ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ دﻗﻴﻖ و ﺻﺤﻴﺢ و ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﻣﺮاﻛﺰ ﻋﻤﺪه ﻓﻌﺎل ﺷﺐ ﻫﻨﮕﺎم و ﻏﺮوب در ﺷﻬﺮ اﻋﻢ از ﻣﻜﺎن ، ﻧﻮع ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎ ، ﺳﺎﻋﺎت اوج ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ، ﻧﻘﺎط ﻗﻮت ، ﺿﻌﻔﻬﺎ و ﻛﻤﺒﻮدﻫﺎي اﻳﻦ ﻣﺮاﻛﺰ و از اﻫﻤﻴﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻﻳﻲ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ زﻣﺎن ﺷﺐ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ

4-3 ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﺣﻞ ﻧﺎﺑﺴﺎﻣﺎﻧﻴﻬﺎ و ﺗﻨﺎﻗﻀﺎت ﻣﻮﺟﻮد در اﻳﻦ ﻣﺮاﻛﺰ

4-4 ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺗﺮ ﻛﺮدن ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎي ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ ، ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي و ﺻﺪور ﻣﺠﻮز ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻲ

ﻫﻤﻜﺎري ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻬﺮداري ، ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ اﻣﺎﻛﻦ ، ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﻣﻨﻴﺘﻲ ، ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﮔﺮدﺷﮕﺮي و اﺻﻨﺎف و ﭼﻪ در ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻗﻮاﻧﻴﻦ و ﺿﻮاﺑﻂ ﻣﺮﺑﻮط و ﭼﻪ در ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎي ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺷﻬﺮي و ﺻﺪور ﻣﺠﻮزﻫﺎي ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻲ ﺑﻮﻳﮋه در زﻣﺎن ﺷﺐ ﺑﺴﻴﺎر ﺿﺮوري و ﻣﻐﺘﻨﻢ اﺳﺖ

4-5 ﻃﺮح راﻫﺒﺮدي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﻬﺮ ﺟﻬﺖ ﻛﺎﺳﺘﻦ از ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎري و ﺗﻨﺶ ﺑﻴﻦ ﻛﺎرﺑﺮﻳﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻂ

در ﺳﺎﻟﻬﺎي اﺧﻴﺮ ﻛﻪ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻛﺎرﺑﺮي ﻣﺨﺘﻠﻂ ﺑﻮﻳﮋه در ﻣﺮﻛﺰ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺗﺸﻮﻳﻖ و ﺗﺮوﻳﺞ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻻزﻣﺴﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ ﻛﻤﻚ ﻃﺮح راﻫﺒﺮدي ﺗﻮﺳﻌﻪ از ﻫﻢ ﺟﻮاري ﻛﺎرﺑﺮﻳﻬﺎ ي ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎر در ﻛﻨﺎر ﻫﻢ ﻛﺎرﺑﺮﻳﻬﺎي ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ ، ﻓﺮاﻏﺘﻲ و ﭘﺮ ﺳﺮوﺻﺪا در ﻛﻨﺎر ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻳﺪ

4-6 ﺗﺸﻮﻳﻖ ﮔﺴﺘﺮش ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺷﺒﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻜﺎﻧﻬﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺷﻬﺮ

ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻜﺎﻧﻬﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺷﺒﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺟﺪﻳﺪي ﺑﺮاي ﺗﻤﺮﻛﺰ اﻳﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﻓﺸﺎر از ﻳﻚ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﺎص ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮد ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻋﻮاﻣﻞ ﺟﺬاب ﺗﺮ ﻛﺮدن ﻳﻚ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺮاي ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺷﺒﺎﻧﻪ و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﻳﻚ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﺧﻴﺮ، در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺑﺴﻴﺎر ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﻴﺖ اﺳﺖ

4-7 ﺗﺸﻮﻳﻖ اﻳﺠﺎد ﺗﻨﻮع د ر ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ﺷﺒﺎﻧﻪ و ﺳﺮﺷﺐ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ ﻣﺨﺘﺺ ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﺧﺎﺻﻲ از ﻣﺮدم ﻧﺒﺎﺷﺪ

وﺟﻮد اﻧﻮاع ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎ ﻃﻴﻒ وﺳﻴﻌﺘﺮي از ﻣﺮدم را ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺮاﻛﺰ ﺷﻬﺮي ﺷﺒﺎﻧﻪ ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و ﻛﻤﻚ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻲ را ﻛﻪ از آن ﻟﺬت ﻣﻲ ﺑﺮﻧﺪ ، ﺑﻴﺎﺑﻨﺪ

4-8 ﺑﻬﺒﻮد ﺣﻤﻞ وﻧﻘﻞ ﺷﻬﺮي ﺷﺒﺎﻧﻪ

در ﺟﺎﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس ﺗﺮ ﺑﻮﻳﮋه ﺑﺎ وﺳﺎﻳﻞ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ، اﻣﻜﺎن ﺗﻤﺮﻛﺰ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺷﺒﺎﻧﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ ﭼﺮا ﻛﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺳﻬﻮﻟﺖ رﻓﺖ و آﻣﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻜﺎﻧﻬﺎ ، ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ اﻣﻨﻴﺖ اﻳﻦ ﻣﺮاﻛﺰ ﻫﻢ ﻛﻤﻚ ﻣﻲ- ﮔﺮدد از اﻳﻨﺮو ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻋﻤﻮﻣﻲ در زﻣﺎن ﺷﺐ از اﻫﻤﻴﺖ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ راه اﻧﺪازي ﺳﺮوﻳﺴﻬﺎي اﺗﻮﺑﻮس ﺷﺒﺎﻧﻪ اﻳﺠﺎد ﻣﺴﻴﺮﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺗﻮﺑﻮس در ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺑﺎ ﺷﺒﻜﻪ زﻳﺮ زﻣﻴﻨﻲ ﻧﺰدﻳﻜﻲ اﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي اﺗﻮﺑﻮس ﺷﺒﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﻜﺎﻧﻬﺎي ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻲ در ﺷﺐ ﻧﻮر ﭘﺮدازي ﻣﻨﺎﺳﺐ اﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺳﺎﻋﺎت ﺣﺮﻛﺖ اﺗﻮﺑﻮﺳﻬﺎي ﺷﺒﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﺗﻌﻄﻴﻠﻲ ﻣﺮاﻛﺰ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺷﺒﺎﻧﻪ و اﻃﻼع رﺳﺎﻧﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ از ﻧﺤﻮه ﺣﺮﻛﺖ و ﻣﺴﻴﺮ آﻧﻬﺎ ﺗﺎﻛﺴﻴﺮاﻧﻲ ﻗﺎﺑﻞ اﻃﻤﻴﻨﺎن در ﺷﺐ اﻳﺠﺎد ﭘﺎرﻛﻴﻨﮕﻬﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﻣﺮاﻛﺰ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺷﺒﺎﻧﻪ در ﺑﻬﺒﻮد ﺣﻤﻞ وﻧﻘﻞ ﺷﺒﺎﻧﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻮﺛﺮاﻧﺪ

4-9 ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﺿﺪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر

از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺳﺎﻋﺎت ﺷﺐ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺎﺻﻲ ﻛﻪ دارﻧﺪ ﻣﺜﻞ ﺗﺎرﻳﻚ ﺑﻮدن ﻫﻮا و...( ، ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺮوز رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﺿﺪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر ، ﻣﺸﺮوﺑﺎت ، ﻗﺮﺻﻬﺎي اﻧﺮژي زا و ... در اﻳﻦ ﺳﺎﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﻴﺶ از ﭘﻴﺶ و ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﻣﻨﻴﺘﻲ و ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﺷﻬﺮ را ﺑﺎ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ رﻓﺘﺎرﻫﺎ ﻃﻠﺐ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ

4-10 ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮدن زﻣﻴﻨﻪ آﻣﻮزش ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺑﻴﻜﺎر و آﻣﺎده ﻛﺎر ﻣﺤﻠﻲ در ﺻﻨﻌﺖ ﮔﺬران

اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ﺷﺒﺎﻧﻪ

4-11 ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺷﺒﺎﻧﻪ

در واﻗﻊ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺎ ﻧﻮﻋﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻨﺪي زﻣﺎﻧﻲ و ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻨﺎﻃﻘﻲ ﻛﻪ در ﺳﺎﻋﺎت ﺷﺐ ﺑﺮاي ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ﺷﺒﺎﻧﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ و ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺿﻮاﺑﻂ ﺧﺎص د ر زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎي اﻣﻨﻴﺘﻲ و ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ، ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ، ﻧﺤﻮه ﻃﺮاﺣﻲ ﻛﻨﺘﺮل ﺳﺮوﺻﺪا و ... ، ﻧﻮرﭘﺮدازي ﻧﺤﻮه ﺻﺪورﻣﺠﻮز ﺑﺮاي ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ، ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ اﻣﺎﻛﻦ و اﻋﻢ از ﺑﻬﺮه ﺑﺮداران ﺧﺼﻮﺻﻲ و ﺳﺎﻛﻨﺎن ﻣﺤﻠﻲ و ﺑﺎزدﻳﺪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن در ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺷﺒﺎﻧﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻟﺤﺎظ ﺷﺪه ، اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮد . اﺗﺨﺎذ ﺷﻴﻮه ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻣﺸﻮرت و ﮔﻔﺘﮕﻮ در ﻋﻴﻦ ﻗﺎﻃﻌﻴﺖ در اﺟﺮا از ﻧﻜﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ اﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮارﮔﻴﺮد

4-12 ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﻚ ﺳﺎزوﻛﺎر ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬاري ﻗﺎﺑﻞ اﻃﻤﻴﻨﺎن در ﺑﺨﺶ اﻗﺘﺼﺎد ﺷﺒﺎﻧﻪ

5- اﻣﻨﻴﺖ در ﺷﺐ

ﺗﻠﻔﻴﻖ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪاﻧﻪ ﻃﺮاﺣﻲ ﺧﻮب ، ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺧﻮب و ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ در اﻳﺠﺎد ﻣﺤﻴﻄﻬﺎي اﻣﻦ ﺗﺮ و ﻛﺎﻫﺶ ﺗﺨﺮﻳﺐ وﺳﺎﻳﻞ و رﻳﺴﻚ و ﻫﺮاس ﺟﺮم و ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺑﺴﻴﺎر دارد ﻳﻜﻲ از ﻣﻮﺛﺮﺗﺮﻳﻦ ﺗﺪاﺑﻴﺮ ﺑﺮاي اﻣﻨﻴﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي از ﺟﺮم ، اﻳﺠﺎد ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻫﺎي ﺷﻬﺮي زﻧﺪه و ﭘﺮﺟﻨﺐ و ﺟﻮش اﺳﺖ و ﻧﻴﺰ ﻣﻜﺎﻧﻬﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ آﻧﻬﺎ ﺑﺘﻮان ﻧﻈﺎرت و اﺷﺮاف داﺷﺖ (رﺿﺎﻳﻲ ،رﺿﺎ 1384 ( .

ﻳﻜﻲ از اﻧﮕﻴﺰه ﻫﺎي ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﺷﻬﺮ 24 ﺳﺎﻋﺘﻪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻗﺘﺼﺎد ﺷﺒﺎﻧﻪ ﻧﻴﺰ داﺷﺘﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﭘﺮﺗﺤﺮك و ﻗﺎﺑﻞ ﻧﻈﺎرت اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻮد زﻣﻴﻨﻪ ﺳﺎز اﻣﻨﻴﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ اﺳﺖ . در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻻزﻣﻪ ﮔﺴﺘﺮش ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺷﺒﺎﻧﻪ ﻧﻴﺰ ، ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻣﻨﻴﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻣﺴﺌﻠﻪ اﻣﻨﻴﺖ و اﻗﺘﺼﺎد ﺷﺒﺎﻧﻪ در ارﺗﺒﺎﻃﻲ دو ﻃﺮﻓﻪ و ﺗﻨﮕﺎﺗﻨﮓ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻗﺮاردارﻧﺪ از اﻳﻦ رو ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺷﺒﺎﻧﻪ ﻫﻤﻮاره ﺑﺎﻳﺪ در ﺟﻬﺖ اﻓﺰاﻳﺶ اﻣﻨﻴﺖ و اﻳﻤﻨﻲ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺎﺷﺪ

6- راﻫﻜﺎرﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺷﺒﺎﻧﻪ اﻣﻦ

6-1 اﻗﺪاﻣﺎت اﻣﻨﻴﺘﻲ

ﺣﻀﻮر ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﻣﻨﻴﺘﻲ و ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻨﻈﻢ و اﺳﺘﻔﺎده از وﺳﺎﻳﻞ و اﺑﺰار ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺑﻪ روز ﻣﺜﻞ اﺳﺘﻔﺎده از دورﺑﻴﻨﻬﺎي ﻣﺪار ﺑﺴﺘﻪ و ﻏﻴﺮه ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﻲ در اﻳﺠﺎد آراﻣﺶ و اﻣﻨﻴﺖ ﺑﻮﻳﮋه در ﺳﺎﻋﺎت ﺷﺐ دارد

6-2 ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎي روﺷﻨﺘﺮ

ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎي روﺷﻦ ﺗﺮ ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎي اﻣﻦ ﺗﺮي ﻫﺴﺘﻨﺪ روﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎ و ﻧﻮرﭘﺮدازي ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﺘﻨﻮع ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ و اﻣﺎﻛﻦ ﺧﺎص ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ اﻣﻜﺎن ﻧﻈﺎرت و ﻛﻨﺘﺮل را اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ دﻫﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﺟﺬب ﺑﺎزدﻳﺪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن و اﻓﺰاﻳﺶ ﺟﻨﺐ و ﺟﻮش و اﻳﺠﺎد ﻣﻨﺎﻃﻖ زﻧﺪه ﺷﻬﺮي ﻣﻲ ﺷﻮد در اﻳﻦ ﺑﻴﻦ ﻣﻲ ﺗﻮان از واﮔﺬاري اﻣﺘﻴﺎزاﺗﻲ ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﺧﻮب ﻧﻮر ﭘﺮدازي ﺷﺪه ﺑﻬﺮه ﺟﺴﺖ

6-3 ﺑﻬﺴﺎزي ﻣﺤﻴﻄﻲ

ﻳﻚ ﻣﺤﻴﻂ ﻣﻬﻴﺞ ﺑﺎﻋﺚ ﺟﺬب ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم و در ﻧﺘﻴﺠﻪ اﺣﺴﺎس ﻓﻌﺎل ﺑﻮدن ﻣﻜﺎن ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻲ ﮔﺮدد

6-4 ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ

اﻳﺠﺎد ﻣﺴﻴﺮﻫﺎي اﺗﻮﺑﻮس ﺑﺎ ﻧﻮرﭘﺮدازي ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي اﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﻌﻴﻦ ، ﺗﺎﻛﺴﻲ ﻫﺎي ﺷﺒﺎﻧﻪ ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﻣﻨﻴﺘﻲ و داﺧﻞ اﻣﺎﻛﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ وﺟﻮد ﭘﺎرﻛﻨﻴﮕﻬﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ دورﺑﻴﻨﻬﺎي ﻣﺪار ﺑﺴﺘﻪ و ﻣﺎﻣﻮرﻳﻦ اﻣﻨﻴﺘﻲ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ در ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﺮاﻛﺰ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻲ در زﻣﺎن ﺷﺐ در اﻓﺰاﻳﺶ ﺣﺲ اﻣﻨﻴﺖ و آراﻣﺶ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻮﺛﺮ اﺳﺖ

6-5 اﺟﺎزه و ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ

ﻣﺜﻼ ﺑﻪ رﺳﺘﻮراﻧﻬﺎ ، ﻛﺎﻓﻪ ﻫﺎ ، ﻓﺮوﺷﮕﺎﻫﻬﺎ ، ﻣﻮزه ﻫﺎ ، ﮔﺎﻟﺮي ﻫﺎ ، ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻬﺎ ، ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﺳﺎﻳﺮ اﻣﺎﻛﻦ ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ اﺟﺎزه ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺗﺎ زﻣﺎن دﻳﺮﺗﺮي داده ﺷﻮد ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ از ﻣﻨﺎﺳﺒﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺑﺮﮔﺰاري ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻬﺎ ، ﻓﺴﺘﻴﻮاﻟﻬﺎ ، ﺟﺸﻨﻬﺎ در ﺳﺎﻋﺎت ﺑﻌﺪ از ﻇﻬﺮ و ﺷﺐ در ﻣﻜﺎﻧﻬﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد

6-6 ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ

ﺗﺪارك ﻳﻚ دﺳﺘﻮر اﻟﻌﻤﻞ اﺟﺮاﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﺤﻮرﻳﺖ رﻋﺎﻳﺖ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻳﻤﻨﻲ و اﻣﻨﻴﺘﻲ ﺑﺮاي ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ اﻣﺎﻛﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻲ ﺷﺒﺎﻧﻪ ﻛﻪ اﻛﺜﺮا ﻣﻜﺎﻧﻬﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ و اﻟﺘﺰام ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ اﻳﻦ اﻣﺎﻛﻦ در ﻗﺒﺎل ﻋﺪم اﺟﺮاي دﺳﺘﻮر اﻟﻌﻤﻞ ﮔﺎم ﻣﻮﺛﺮي در اﻓﺰاﻳﺶ اﻣﻨﻴﺖ اﻳﻦ اﻣﺎﻛﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد

6-7 ﻣﻜﺎﻧﻬﺎي ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ و ﻓﺮاﻏﺘﻲ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺗﺠﺎري و اداري

ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻣﻜﺎﻧﻴﺎﺑﻲ اﻣﺎﻛﻦ ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ و ﻓﺮاﻏﺘﻲ ﺷﺒﺎﻧﻪ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺗﺠﺎري و اداري ﺗﻀﺎدﻫﺎ را ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻲ رﺳﺎﻧﺪ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﻪ ﺣﻔﻆ اﻣﻨﻴﺖ و آراﻣﺶ ﻛﻤﻚ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ . در اﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ ﻛﻤﺘﺮي ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ و در ﺳﺎﻋﺎت اداري ﻫﻢ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ و ﻓﺮاﻏﺘﻲ ﭘﺮ ﺳﺮوﺻﺪا ﻛﻤﺘﺮ ﺻﻮرت ﻣﻲ ﮔﻴﺮد

6-8 رﺳﺘﻮراﻧﻬﺎ و ﻛﺎﻓﻪ ﻫﺎي ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻲ

6-9 ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎي ﺳﻴﺎﺣﺘﻲ و ﭘﻴﺎده

اﻳﺠﺎد ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎي ﭘﻴﺎده ﻳﺎ اﺧﺘﺼﺎص ﺗﻤﺎم ﻳﺎ ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﭘﻴﺎده در ﺳﺎﻋﺎت ﺷﺐ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺤﻴﻄﻲ اﻳﻤﻦ و آرام را ﺟﻬﺖ ﭘﻴﺎده روي و ﺳﻴﺎﺣﺖ و ﺧﺮﻳﺪ ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ و ﺑﺎزدﻳﺪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻓﺮاﻫﻢ آورد

6-10 ﺗﻨﻮع ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎ و ﺧﻼﻗﻴﺖ

ﮔﺴﺘﺮش ﻃﻴﻒ اﻧﻮاع ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺣﻀﻮر ﻃﻴﻒ ﮔﺴﺘﺮده ﺗﺮي از ﻣﺮدم و در ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﺠﺎد ﻣﺮاﻛﺰ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻲ ﭘﺮﺷﻮر و اﻣﻦ ﺗﺮي ﺑﻴﺎﻧﺠﺎﻣﺪ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﺑﺘﻜﺎر ﻋﻤﻞ در اﺳﺘﻔﺎده از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺘﻨﻮع و ﺟﺪﻳﺪ و زﻣﺎﻧﻬﺎي ﺧﺎص ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺷﻬﺮ و ﻛﺸﻮري ﭘﻴﺶ ﺑﻴﺎﻳﺪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ در اﻳﺠﺎد ﻓﻀﺎﻫﺎي ﻓﺮاﻏﺘﻲ ، ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮي در زﻣﺎن ﺷﺐ ﻛﻤﻚ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻣﺜﻼ اﻳﺠﺎد ﺳﻴﻨﻤﺎﻫﺎي روﺑﺎز ﻛﻪ از داﺧﻞ اﺗﻮﻣﺒﻴﻞ ﻫﻢ ﻗﺎﺑﻞ روﻳﺖ ﺑﺎﺷﺪ 1 در ﻓﻀﺎﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺎﻛﺘﻬﺎي ﻧﻮراﻧﻲ از ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﻣﻬﻢ و ﻳﺎ ﭘﺮوژه ﻫﺎي در دﺳﺖ اﺟﺮا در اﻣﺎﻛﻦ ﺧﺎص ﻛﻪ در ﺷﺐ ﺟﻠﻮه اي ﺧﺎص دارﻧﺪ و ...

6-11 ﻣﺮاﻛﺰ ﺧﺮﻳﺪ ﺷﺒﺎﻧﻪ

ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺳﺎﻋﺎت ﺧﺮﻳﺪ درﻏﺮوب و زﻣﺎن ﺷﺐ ﺑﻮﻳﮋه در ﻣﻮرد ﻣﺮاﻛﺰ ﻋﻤﺪه ﺧﺮﻳﺪ*2 ﺣﺘﻲ اﮔﺮ ﻳﻚ ﻳﺎ دو ﺑﺎر دره ﻫﻔﺘﻪ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد ﺧﺮﻳﺪ را ﺑﺮاي ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن آﺳﺎﻧﺘﺮ ﻛﺮده و ﺑﺎﻋﺚ آراﻣﺶ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ

ﺟﻤﻊ ﺑﻨﺪي و ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮي

ﻳﻚ راه ﺣﻞ ﺑﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﻮﻓﻖ ، ﻫﻤﮕﺮاﻳﻲ راﻫﺒﺮدﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻪ ﻋﻨﺼﺮ ﻣﺮﺗﺒﻂ زﻳﺮ دﻻﻟﺖ دارﻧﺪ

1- ﻣﺮدم (ﺷﻨﺎﺧﺖ وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ، اﻗﺘﺼﺎدي ، ﺷﻴﻮه زﻧﺪﮔﻲ ، ﻧﻴﺎزﻫﺎ ، اﻣﻜﺎﻧﺎت و... ﻣﺮدم )

2- زﻣﺎن (ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ زﻣﺎﻧﻬﺎي ﺧﺎص ﻣﺜﻞ زﻣﺎن ﺷﺐ ، ﭘﺎﻳﺎن ﻫﻔﺘﻪ ، ﺗﻌﻄﻴﻼت و زﻣﺎﻧﻬﺎي ﺧﺎﺻﻲ ﻛﻪ اﺗﻔﺎﻗﺎت ﺧﺎﺻﻲ در ﺷﻬﺮ رخ ﻣﻲ دﻫﺪ)

3- ﺧﻼﻗﻴﺖ ( اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻤﺎم ﻇﺮﻓﻴﺘﻬﺎ اﻋﻢ از ﻗﺪﻳﻤﻲ و ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻃﺮاﺣﻲ ﻳﻚ ﻣﻜﺎن اﻗﺘﺼﺎدي ، ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﭘﺎﻳﺪار)

ﻫﺪف ﺷﻬﺮ 24 ﺳﺎﻋﺘﻪ ﻫﻢ ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺖ ﻳﻌﻨﻲ ﺧﻼﻗﻴﺖ در ﻃﺮاﺣﻲ ﻳﻚ ﺷﻬﺮ ﭘﺎﻳﺪار و ﻗﺎﺑﻞ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ و از ﻃﺮﻳﻖ ﮔﺴﺘﺮش ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ ، اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ و ﺧﺮﻳﺪ و ﺧﺪﻣﺎت ﺷﻬﺮي در زﻣﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮي از ﺷﺒﺎﻧﻪ روز ﺑﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﻣﻨﺎﺳﺐ دراﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻛﻪ ﻧﻬﺎﻳﺘﺎ ﺑﻪ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻬﺮي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻨﺘﻬﻲ ﻣﻲ ﮔﺮدد ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺷﺒﺎﻧﻪ در ﭼﺸﻢ اﻧﺪاز راﻫﺒﺮدﻫﺎ و ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺟﺰء ﻣﻬﻢ و رﺷﺪ دﻫﻨﺪه ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺷﻬﺮ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ

ﻣﻨﺎﺑﻊ

1- رﺿﺎﻳﻲ ، رﺿﺎ . ﻣﺘﺮﺟﻢ راﻫﻨﻤﺎي ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻬﺮي اﻧﺘﺸﺎرات ﺷﺮﻛﺖ ﻋﻤﺮان ﺷﻬﺮﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ 1384 ﺗﻬﺮان

2- ﻓﻜﻮﻫﻲ ، ﻧﺎﺻﺮ . اﻧﺴﺎن ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺷﻬﺮي ﻧﺸﺮ ﻧﻲ 1383 ﺗﻬﺮان

[1].Gloucester city council :evening & night-time economy strategy. june 2005

[2]. HEATH,T. AND STRICKLAND,R. AND MCIIWAIN,G:(1998)READING VIOLENCE IN LICENSED PREMISES THROUGH COMMUNITY SAFETY ACTION PROJECTS:THE QUEENSLAND EXPERIENCE:CONTEMPORARY DRUG PROBLEMS.

[3]. LOVATT,A. AND O’CONNORY,J:(1995)’CITIES AND NIGHT-TIME ECONOMY’. PLANNING PRACTICE AND RESEARCH.

[4]. URBAN AND ECONOMIC DEVELOPMENT GROUP LONDON. AND LOVATT,A.:LATE-NIGHT LONDON: PLANNING AND MANAGING THE LATE NIGHT.

[5]. WWW.IVSEVENTS.CO.UK/CORPORATE-EVENT-MANAGEMENT-ITALY.HTM

[6]. WWW.TOGETHER.GOV.UK/CAGETFILE.ASP

 

ویژگیها و ماهیت حقوقی قرارداد استفاده از رحم جایگزین

یکی از حالتهای مختلف استفاده از روشهای نوین باروری مصنوعی استفاده از رحم جایگزین می‌باشد که اصطلاحاً به آن «اجاره رحم» نیز میگویند. بدین معنی که طبق قراردادی زنی (غیرهمسر) قبول می-کند تا با استفاده از روشهای کمکی تولیدمثل و با استفاده از اسپرم و تخمک والدین حکمی که در محیط آزمایشگاه بارور شده و به جنین تبدیل شده باردار شود و پس از سپری شدن مدت حمل و تولّد، فرزند را به زوج طرف توافق (والدین حکمی) تحویل دهد و در مقابل والدین حکمی نیز باید از عهده تعهّدات با توجه به نوع قرارداد منعقده برآیند.

اینگونه قراردادها با حقوق مربوط به شخصیت انسان ارتباط کامل دارند و در این زمینه در کشورمان نصّ صریح قانونی وجود ندارد و هر چند ماهیّت حقوقی اینگونه قراردادها با هیچکدام از عقود معین در قانون مدنی با وجود شباهت با بعضی از آنها منطبق نیست، ولی به نظر می‌رسد اینگونه قراردادها بر اساس ماده 10 قانون مدنی صحیح و لازم‌الاجرا می‌باشند.

واژگان کلیدی

رحم جایگزین، والدین حکمی، تعهّدات، قرارداد، مادر جانشین.

مقدمه

استفاده از روش رحم جایگزین برای باروری به دلایل مختلفی صورت می‌پذیرد؛ گاهی ممکن است زوجین از نظر بیولوژی و ژنتیکی بتوانند صاحب فرزند شوند، ولی زوجه به علت نقص یا نقایص ارگانیک نمیتواند جنین را در رحم خود پرورش بدهد؛ گاهی زوجه به دلیل امراض مختلف رحم خود را از دست میدهد؛ و در برخی موارد زن به طور مادرزادی فاقد رحم است.

علاوه بر نقایص جسمی و پزشکی، گاهی ممکن است زن از حاملگی وحشت داشته باشد یا تحمل دردهای ناشی از حاملگی را نداشته باشد و حاضر به حامله شدن نباشد و گاهی ممکن است زن با وجود علاقه به داشتن فرزند نمیخواهد زیبایی اندام خود را با حامله شدن از دست بدهد. بنابراین زوجین روی به روش باروری مصنوعی از طریق استفاده از رحم جایگزین می-آورند، بدین صورت که جنین تشکیل شده از اسپرم و تخمک (والدین حکمی) را با وسایل پزشکی به رحم زن ثالثی وارد می¬کنند و آن زن حمل را در رحم خود تا مرحله تولّد پرورش می¬دهد و پس از وضع حمل، کودک را به پدر و مادر حکمی و ژنتیکی تسلیم می¬کند. این پدیده منشأ بروز مسائل مختلف حقوقی شده است.

قراردادی که میان زوج متقاضی فرزند و زن صاحب رحم منعقد میگردد، میتواند نقش بسزایی در رفع نگرانیهای طرفین و جلوگیری از اختلافات و دعاوی احتمالی داشته باشد؛ بنابراین شناخت دقیق ویژگیها و ماهیّت اینگونه قراردادها چه از لحاظ شکلی و ماهوی امری اجتناب-ناپذیر به نظر میرسد.

مبحث اول تعریف قرارداد رحم جایگزین

از نظر لغوی قرارداد به معنی عقد به کار میرود و شامل عقد عهدی، تملیکی، مالی، غیرمالی، معوّض و غیرمعوّض میشود. (جعفری لنگرودی، 1384، ص 532) بنابراین قرارداد رحم جایگزین را نیز میتوان در زمرة یکی از این عقود قرار داد.

از نظر حقوقی قرارداد را میتوان توافق دو اراده قلمداد کرد، توافقی که از هماهنگ شدن خواست واقعی دوطرف ایجاد میشود. طبق مادة 183 قانون مدنی کشورمان: «عقد عبارت است از اینکه یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر تعهد بر امری نمایند و مورد قبول آنها باشد». بنابراین در هر عقد و قراردادی تعهدی وجود دارد که فرد را ملزم به رعایت مفاد آن می-نماید.

تعاریف متعددی برای استفاده از رحم جایگزین ارائه شده است. برخی آن را چنین تعریف کرده اند:

**قراردادی که به موجب آن یک زن (مادر جانشین) در مقابل یک زوج ازدواج کرده (والدین حکمی) موافقت میکند که جنینی را برای آنها حمل کرده ؛ بچه را بدنیا آورده و او را به مجرد تولد به آن زوج تسلیم نماید که آنها بچه را مثل فرزند خودشان بزرگ کنند . (نایب زاده، 1380، ص 82(

به این تعریف برخی ایراد گرفته و معتقدند که این تعریف در عین حال که تبیین کنندة عناصری از موضوع استفاده از رحم جایگزین است، به دور از ایراد نیست؛ چرا که بارداری مادر جانشین با تخمک خویش را نیز در بر میگیرد، حال آنکه در موضوع مورد بحث، زن صاحب تخمک، مادر اصلی فرزند است و اطلاق مادر جانشین به چنین زنی و همچنین اطلاق رحم جایگزین به این رحم صادق نیست(.حمدالهی روشن، 1388، ص 31) به عبارت دیگر چنین قسمی تخصصاً از بحث جانشینی در بارداری خارج است و موضوع هبه یا فروش تخمک یا فرزند از سوی مادر نسبی درباره آن قابل طرح و بررسی است. (همانجا) ایراد دیگری که به تعریف فوق وارد میباشد این است که به استفاده از روشهای باروری کمکی تولیدمثل نیز اشاره نشده است. بنابراین با در نظر گرفتن حقوق و تعهّدات طرفین و عناصر سازنده این قرارداد، میتوان قرارداد رحم جایگزین را چنین تعریف کرد:

قراردادی که طبق آن زن توافق میکند تا با استفاده از روشهای کمکی تولیدمثل و با استفاده از اسپرم و تخمک والدین حکمی که در رحم زن شرعی و قانونی زوج و یا محیط آزمایشگاه بارور شده و به جنین تبدیل شده، باردار گردد و پس از سپری شدن مدت حمل و وضع آن، کودک متولّد شده را به زوج طرف توافق تحویل دهد؛ در مقابل، والدین حکمی نیز متعهد میشوند که بسته به نوع قرارداد، نسبت به پرداخت هزینه ها و حق الزحمة مادر جانشین (در قرارداد معوّض) و ایفای تعهّدات مربوط (در قرارداد غیرمعوّض) مبادرت ورزند.

مبحث دوم اقسام قرارداد رحم جایگزین

قراردادهای اجاره رحم از نظر عِوض یا ما به ازای قرارداد به دو نوع تجاری و غیرتجاری (دوستانه) به شرح ذیل تقسیم بندی میشوند:

گفتار اول- قراردادهای تجاری

در این نوع قراردادها، زوجین متقاضی بچه، با انعقاد قرارداد رحم جایگزین و در ازای این عمل، مبلغی را با توافق مادر جانشین به وی پرداخت میکنند. که این مبلغ عوض تعهدّات مادر جانشین تلقی میگردد. (نایب زاده، 1380، ص 81(

گفتار دوم- قراردادهای غیرتجاری یا نوع دوستانه

در این نوع قراردادها، مادر جانشین مبلغی به عنوان عوض تعهدّات خود از زوجین متقاضی دریافت نمیکند و معمولاً زن و شوهر متقاضی زنی از بستگان نزدیک خود را جهت قبول این عمل برمی گزینند و مادر جانشین نیز اغلب به دلیل انگیزه های نوع دوستانه تن به این کار میدهد. (همانجا(

مبحث سوم تعریف حق و حدود آن برای انسان

در این مبحث قبل از آنکه به ویژگیها و ماهیّت قرارداد رحم جایگزین بپردازیم به تعریف حق و حدود استفاده صاحب حق از آن، انواع حق و اینکه آیا انسان نسبت به اعضای خود این اجازه را دارد که آنها را مورد قرارداد، قرار دهد؟ آیا اصولاً زن حق دارد اندام خود را به این صورت در اختیار دیگران قرار دهد؟ و اینکه آیا استفاده از این نوع حق با حقوق مربوط به شخصیت تعارض دارد یا خیر؟ پرداخته میشود.

** قدرتی که از طرف قانون به شخص داده شده حق نامیده میشود. در فقه در همین معنی کلمه سلطه را به کار میبرند». (جعفری لنگرودی، 1384، ص 216)

در تعریف دیگری چنین عنوان شده است که حق:

** توانایی است که حقوق هر کشور به اشخاص میدهد تا از مالی به طور مستقیم استفاده کنند یا انتقال مال و انجام دادن کاری را از دیگری بخواهد». (کاتوزیان، 1383، ص 249(

انسان در زندگی روزمرة خود برای ادامه حیات و کسب درآمد از اندامهای خود استفاده مینماید حتیّ در مواردی انسان میتواند با اختیار در این رابطه تصرف کرده و بعضی از اعضای بدن خود را به دیگری جهت پیوند اهداء کند(. جعفری لنگرودی، همان منبع، صص 224 238 ) بنابراین انسان عموماً نسبت به اندام خود حقی دارد و حقوق نیز این حق را برای اشخاص به رسمیت میشناسد و اهدای اعضا، تا جایی که مخالف اخلاق حسنه و نظم عمومی نباشد، مجاز و پسندیده شمرده میشود.

حق انسان بر اندام و اعضای بدن خویش مسلماً قابل مبادله و تقسیم به پول نیست و نمیتوان با خرید و فروش آنها برای تأمین نیازمندیهای مادی انسان استفاده کرد. بنابراین این حق از جمله حقوق مالی محسوب نمیشود.

در رابطه با حقوق غیرمالی مانند حق ابوت، حق حضانت و غیره نیز با حق مورد نظر ما منطبق نیست چرا که این حق مربوط به اعضا و جوارح انسان است که بیشتر مربوط به شخصیت اوست و این حق را چنین تعریف کرده اند: «حقوقی است که بر هر انسان قطع نظر از وابستگی او به گروه اجتماعی خاص تعلق دارد، حقوقی که بیشتر از شخص انسان حمایت میکند تا منافع مادی او، حقوق مربوط به شخصیت، برخلاف حقوق مالی (مانند مالکیت) غیرقابل انفکاک از شخص و شخصیت انسانی است». (صفایی، قاسم زاده، 1384، ص 17(

حال که مشخص شد حقوق انسان بر اعضای خویش از جمله حقوق مربوط به شخصیت است و مورد نظر و حمایت قانونگذار میباشد، لازم است که ویژگیهای حقوق و قراردادهای مربوط به شخصیت را بررسی کنیم.

گفتار اول - ویژگیهای مربوط به حقوق شخصیت

حقوق مربوط به شخصیت انسان دارای ویژگیهایی است که جدا از دارایی او محسوب میشود این حقوق:

1-به ارث نمیرسند و با پایان یافتن زندگی انسان، شخصیت حقوقی او نیز ساقط میشود.

2-با توجه به اینکه از جمله حقوق مالی به شمار نمیروند، قابل توقیف بوسیله بستانکاران نیستند.

3- نمیتوانند موضوع قرارداد واقع شوند، ولی در برخی موارد استثنائاً از این گونه حقوق در قراردادها نیز استفاده میشود.

4-قواعد مرور زمان نسبت به این حقوق جاری نمیشوند، چرا که این قواعد مخصوص حقوق مالی هستند. (همان منبع، ص 18)

در رابطه با قراردادهای مادر جانشین که هم با حقوق مربوط به شخصیت جسمی و هم با حقوق مربوط به شخصیت معنوی انسان مرتبط است باید عنوان نمود که ممکن است این قرارداد با حقوق مربوط به شخصیت انسان در تعارض باشد، چرا که این عمل آزادیهای فردی مادر جانشین را محدود میکند و باعث مداخله اشخاص ثالث در زندگی خصوصی انسان میگردد و همچنین ممکن است به اعتبار و حیثیت اجتماعی او نیز لطمه وارد کند.

بنابراین در مورد ویژگیهای مربوط به شخصیت انسان، این سؤال مطرح است که آیا انسان می-تواند با اراده و اختیار خود، حقوق مربوط به شخصیت خود را با انعقاد قراردادی محدود کند؟ جهت پاسخ به این سؤال باید قراردادهای مربوط به شخصیت انسان را مطالعه کنیم:

گفتار دوم- قراردادهای مربوط به حقوق شخصیت

به موجب مادة 960 قانون مدنی: هیچ کس نمی‌تواند از خود سلب حریّت کند و یا در حدودی که مخالف قوانین و یا اخلاق حسنه باشد از استفاده از حریّت خود صرفنظر کند.

همان گونه که میدانیم ماده فوق به صورت کلی و مطلق بیان شده است و شامل حقوق اساسی مربوط به شخصیت انسان، مانند حق آزادی، حق حیات، حق ازدواج و غیره میشود، اما انسان میتواند حقوق جزئی را از خود سلب کند و در قالب قرارداد این حقوق را مورد داد و ستد قرار دهد و از آن منتفع شود و یا آنها را به رایگان در اختیار همنوعان خویش قرار دهد.

اما نمیتوان حقوق اساسی مربوط به شخصیت را به موجب قرارداد یا یک جانبه اسقاط و یا به دیگران واگذار کرد مثلاً شخص هرگز نمیتواند از حق حیات خود صرفنظر کند زیرا قواعد راجع به حقوق مربوط به شخصیت جز قواعد آمره و مرتبط با نظم عمومی است. (کاتوزیان، 1372، ص 375)

بدین لحاظ قراردادهایی که به حقوق مربوط به شخصیت تجاوز می¬کند باطل است ولی با وجود این پاره ای از قراردادها که موضوع آنها حقوق مربوط به شخصیت است و در برخی از موارد به این حقوق صدمه میزند مجاز شناخته شده است: همانند قراردادهایی که صدمه سبک و ناچیز به جسم انسان وارد میکنند و موضوع آن نیز منفعت عقلایی و مشروع دارند مانند فروش گیسو یا خون انسان یا قراردادهایی که دارای نفع عمومی اند نیز صحیح میباشند؛ مانند قرارداد عضو برای پیوند کلیه یا قلب که طبق بند 2 ماده 59 قانون مجازات اسلامی، میتوان گفت که عمل پیوند عضو با رضایت اعطاکننده و رعایت موازین فنی و علمی و نظامات دولتی مجاز است. (نایب زاده، 1380، صص 147 و 148)

بنابراین میتوان گفت هرچند که قراردادهای مادر جانشین ظاهراً با حقوق مربوط به شخصیت انسان در تعارض است ولی در خصوص اصل برقراری این گونه قراردادها مشکلی به لحاظ حقوقی دیده نمیشود، زیرا این گونه قراردادها:

1- صدمه سبک و غیرقطعی است به صورتی که بارداری و زایمان نوعاً برای بانوان حالتی است که عرف و عادت آن را حالت طبیعی و معمولی تلقی می¬کند.

2-با نظم عمومی و اخلاق حسنه مغایرتی ندارد و با نفع عمومی همراه است و هدف والدین حکمی از انعقاد قرارداد از نظر اجتماعی مفید بوده و مستلزم ضرر برای کسی نمیباشد.

3- متضمن ضرر برای مادر جانشین نمیباشد و مادر جانشین با اراده و اختیار کامل خویش مبادرت به انعقاد این قرارداد میکند و با خطرات احتمالی این امر آگاه است. (نایب زاده، 1380، ص 149)

به لحاظ دلایل فوق الذکر، قراردادهای راجع به مادر جانشین را علیرغم لطمه به حقوق مربوط به شخصیت، میتوان از نظر حقوقی مجاز شناخت چون این مقدار تصرف مادر جانشین در حقوق مربوط به شخصیت را از نظر حقوقی جایز میباشد.

مبحث چهارم ضرورت و طرفین قرارداد رحم جایگزین

گفتار اول- ضرورت قرارداد

وجود قرارداد برای تشخیص اشخاصی که از نظر ژنتیکی با بچه ارتباط دارند، تعیین پدر و مادر قانونی طفل، تعیین تعهّدات طرفین و شروطی که مورد توافق قرار گرفته است، دستیابی به قصد مشترک طرفین، برطرف نمودن شبهة زنا در مورد مادر جانشین و مشخص شدن نسب طفل متولّد از مادر جانشین وجود قرارداد، در استفاده از این روش باروری ضروری به نظر میرسد. (نایب زاده، 1380، صص 94 و 95) بنابراین به دلیل اینکه در این زمینه در حقوق ایران قانون خاصی نداریم، بنابراین تعهّدات و تکالیف طرفین و شرایط ضمن عقد که در راستای اجرای این قرارداد پیش-بینی میشود وجود قرارداد را در این خصوص لازم مینماید و قرارداد میتواند نقش بسزایی در رفع نگرانیهای طرفین و جلوگیری از دعاوی احتمالی داشته باشد.

گفتار دوم- طرفین قرارداد رحم جایگزین

طرفین قرارداد رحم جایگزین والدین حکمی و مادر جانشین میباشند که در اثر تراضی آنها قرارداد واقع میشود. اما باید دانست که قرارداد اجاره رحم قرارداد ساده دوطرفه نیست که صرفاً مانند سایر قراردادهای عادی، طرفین آن از دو نفر تشکیل شوند، بلکه سایر اشخاص نیز در آن دخیل اند و به نحوی درگیر با قرارداد هستند یا در رابطه با انجام تعهّدات مندرج در قرارداد بایستی با آنها هماهنگی به عمل آید که در زیر به تشریح آنها می‌پردازیم:

1- زوجین نابارور (والدین حکمی): زن و شوهری که به امید بچه دار شدن، سبب انعقاد قرارداد شده و تعهّداتی را به عهده می¬گیرند.

2- مادر جانشین (صاحب رحم): زنی که با موافقت به انعقاد قرارداد، وظیفه حمل جنین و به دنیا آوردن بچه را به عهده گرفته و موافقت میکند که به مجرّد تولّد آن را به زوج نابارور تسلیم کند.

3-شوهر زن جایگزین : بدون شک اولین شخصی که نقش بسزایی در انعقاد و اجرای این گونه قراردادها بعد از زوجین نابارور و مادر جانشین ایفا می‌کند شوهر زن داوطلب رحم جایگزین است درحالتی که مادر جایگزین دارای شوهر باشد. چون قرارداد مادر جانشین نه تنها آزادیهای مادر جایگزین را تحت تأثیر می‌گذارد بلکه به طور غیر مستقیم محدودیتهایی برای شوهر وی ایجاد می‌کند. بنابراین اجازه شوهر زن داوطلب مادر جانشین نیز برای انعقاد قرارداد رحم جایگزین نیز لازم می‌باشد.

4-پزشک متخصص ناباروری: معمولاً برای اجاره رحم نیاز به یک پزشک متخصص در امر ناباروری و همچنین مشاوران روانشناسی و روانپزشکی اجتناب ناپذیر است؛ بنابراین طرفین ضمن قرارداد، توافق می‌‌کنند که این عمل تحت نظارت یک یا چند نفر از پزشکان متخصص انجام گیرد تا در صورت بروز هرگونه مشکل و ایجاد اختلاف و یا راهنمایی و استمرار پزشکی و دارویی در طول دوره حاملگی و همچنین خدمات مشاوره‌ای بر مادر جانشین در رابطه با نگرانی‌های احتمالی وی در پی تسلیم بچه به زوج نابارور به آنها مراجع شود. ( نایب زاده، 1380، ص97).

این تیم پزشکی که استفاده از رحم جایگزین را هدایت می‌کنند دارای مسئولیت هستند و مسئولیت آنان تابع قواعد مسئولیت مدنی اعمال پزشکی و درمانی است.

5-بیمارستان یا زایشگاه محل تولد فرزند: بیمارستان یا زایشگاهی که قرار است فرزند در آنجا متولد شود شخص حقوقی به شمار می‌‌رود که می‌توان با اجازه قبلی جهت بدنیا آوردن فرزند ناشی از قرارداد رحم جایگزین، بدلیل مسائلی از قبیل عدم پذیرش بیمارستان جهت کمک در امر تولد حاصل از این عمل به دلیل برخی حساسیت‌های موجود، مثل درج نام پدر و کمادر واقعی طفل در گواهی تولد بچه، با آن توافق حاصل نمود.

مبحث پنجم خصوصیّات قرارداد رحم جایگزین به اعتبار شرایط انعقاد و آثار آن در این مبحث قرارداد رحم جایگزین را به اعتبار شرایط انعقاد، (رضایی یا تشریفاتی) به لحاظ آثار قرارداد (لازم یا جایز) و به اعتبار موضوع و هدف اقتصادی (معوّض و مجانی، مسامحی و معاملی) بررسی خواهیم کرد تا مشخص گردد این گونه قراردادها در شعار کدامیک از این تقسیم بندی ها قرار میگیرد.

گفتار اول - رضایی یا تشریفاتی بودن قرارداد رحم جایگزین

عقد از حیث آزاد یا مشروط بودن خلاقیت اراده به سه نوع قصدی (رضایی)، تشریفاتی و عینی تقسیم می شود. (شهیدی، 1386، ج 1، ص 84) با استنباط از ماده 190 و 191 قانون مدنی چنین برداشت می شود که اساساً برای تشکیل عقد، همان وجود قصد انشا و شرایط اساسی مندرج در ماده 190 قانون مدنی کافی است و توافق هم رکن لازم برای انعقاد قرارداد است و هم کافی است و تشریفات دیگری لازم ندارد. (شهیدی، همان، کاتوزیان، 1386، صص 36 و 37) بنابراین می توان گفت در حقوق ما اصل بر رضایی بودن عقود است و عقد با تراضی واقع می شود و نیازی به هیچ شکل خاصی ندارد. لذا در مورد قرارداد رحم جایگزین که دارای ماهیّت شبیه به عقد اجاره اشخاص می باشد، نیز باید آن را در شمار عقود رضایی دانست. اما بهتر است به دلیل اهمیّت موضوع این گونه قراردادها و آثار بسیار مهم آن، برای صیانت بهتر از خانواده، شکل خاص و تشریفات معینی برای بیان توافق دو اراده و شرایط انعقاد این گونه قراردادها معین کرد تا در شمار عقود تشریفاتی قرار گیرد.

گفتار دوم- لازم یا جایز بودن قرارداد رحم جایگزین

در لازم یا جایز بودن قرارداد رحم جایگزین با توجه به قاعده فقهی «اصاله اللزوم» که ماده 219 قانون مدنی مؤید این امر می باشد؛ اصل بر لزوم قراردادها خصوصی می باشد به غیر آنچه قانون تصریح به جایز بودن آنها نموده است و عقد برای متعاملین لازم الاتباع است و امکان فسخ عقد، امری استثنائی و برخلاف اصل است. (کاتوزیان، 1386، ص 21)

بنابراین همة قراردادای خصوصی به جز موارد مصرحه در خود قانون را باید از جمله عقود لازم به شمار آورد. در نتیجه قرارداد رحم جایگزین از این حیث در زمرة قراردادهای لازم می باشد و طرفین آن باید به تعهّدات مندرج در این قرارداد پایبند باشند و آنها را ایفا نمایند.

گفتار سوم - تملیکی یا عهد بودن قرارداد رحم جایگزین

عقد تملیکی چنانی که از نام آن پیداست، عقدی است که نتیجة مستقیم آن انتقال مالکیت است و عقد عهدی، عقدی است که صرفاً موجب پیدایش تعهد و تکلیف برعهده طرف عقد باشد یا موجب انتقال و سقوط تعهد باشد. (شهیدی، 1386، ج 1، ص 83، کاتوزیان، 1386، ص 34، جعفری لنگرودی، 1384، صص 457 459)

طبق تعاریف فوق، در قرارداد مادر جانشین تملیکی صورت نمی پذیرد و این گونه قراردادها برای هر یک از طرفین تعهدی ایجاد می شود، بنابراین قرارداد اجاره رحم با مادر جایگزین در تقسیم بندی عقود عهدی قرار میگیرد.

گفتار چهارم- معّوض یا مجّانی بودن قرارداد رحم جایگزین

عقد معّوض عقدی است که دارای دو مورد است که هر یک از آن دو در عوض دیگری قرار دارد. این دو مورد ممکن است هر دو مال یا هر دو تعهد و یا یکی مال و دیگری تعهد باشد. اما عقدی که دارای یک مورد است و عوض ندارد عقد مجانی یا غیرمعّوض می‌گویند.

همان گونه که در اقسام قراردادهای مادر جانشین عنوان شد، ممکن است این قراردادها از نوع معّوض (تجاری) یا از نوع غیرمعّوض و دوستانه (غیرتجاری) باشند. بنابراین قراردادی که به صورت معوّض انجام می شود از نوع عقود معوّض است و آثار این عقود بر آن بار می شود.

در مقابل، اگر قراردادی که منعقد می شود از نوع غیرتجاری و نوع دوستانه باشد جز قراردادهای مجانی به شمار می آید. در این قراردادها، مقصود اصلی طرفین به دست آوردن سود مادی و مبادله مال نیست بلکه عواطف خاص محرک اصلی در قبول تعهد می شود و عموماً بین خویشاوندان نزدیک منعقد می شود. البته باید دانست در قراردادهای غیرمعّوض می توان شرط عوض کرده و این شرط ماهیّت قرارداد اصلی را از حالت غیرمعّوض به معّوض مبدل نمی کند. (کاتوزیان، 1386، صص 28 و 29)

گفتار پنجم - مسامحی یا معاملی بودن قرارداد رحم جایگزین

تقسیم بندی عقود به مسامحی یا معاملی بودن برمبنای هدف اقتصادی است که طرفهای قرارداد دنبال می کنند؛ اصولاً در عقود معوّض و معاملی، طرفین قصد سودجویی و داد و ستد داشته و در پی آنند تا در برابر آنچه از دست می دهند، عوض متعادل یا گران بهاتر به دست آورند.

ولی در پاره ای از قراردادها، متعاقدین چنین مادی نمی اندیشند و هدفهای اخلاقی آنان بر سودجویی های متعارف غلبه دارد. این گروه از قراردادها را «عقود مسامحی» می نامند. (کاتوزیان، 1372، ص 128) بنابراین به قرارداد رحم جایگزین نوع دوستانه اصولاً برمبنای تسامح است و انگیزة مادر جانشین برمبنای هدفهای اخلاقی است و اگر شرط عوض نیز گردد، لطمه ای بر اجرای معاملة انجام شده برمبنای تسامح نمی زند. حتی در نوع تجاری آن گرچه مادر جانشین بر اساس عوض اقدام به این عمل می نماید اما انگیزه های عاطفی و اخلاقی نیز در آن بسیار مؤثر است و نمی توان آن را از عقود معاملی دانست. بنابراین می توان گفت قرارداد رحم جایگزین در گروه «عقود مسامحی» قرار دارد.

مبحث ششم صحّت قرارداد رحم جایگزین

طبق قانون مدنی کشورمان، شرایط انعقاد هر قرارداد برابر ماده 190 این قانون بر این شرح معین شده است:

1-قصد طرفین و رضای آنها؛

2-اهلیّت طرفین؛

3-موضوع معین که مورد معامله باشد؛

4- مشروعیّت جهت معامله.

بنابراین طبق ماده فوق قرارداد رحم جایگزین نیز می بایست شرایط چهارگانه فوق را داشته باشد تا از صحّت حقوقی برخوردار باشد. حال هر یک از شرایط فوق را ضمن انطباق با قرارداد رحم جایگزین بررسی می نماییم.

گفتار اول- وجود قصد و تراضی طرفین

قصد مورضا در عقد لازم و ملزوم یکدیگرند و بدون وجود هر یک از آنها عقد کامل و صحیح نیست. رضایت به تنهایی منتهی به انشا نمی¬گردد و اثری در عالم حقوق ندارد، همچنین قصدی که مبتنی بر رضایت واقعی نباشد، به طور کامل مؤثر نخواهد بود. (کاتوزیان، 1386، ص 53)

در قرارداد رحم جایگزین نیز طرفین پس از قصد و رضای انجام عمل با یکدیگر به توافق می-رسند. در این گونه قراردادها قصد هر یک از طرفین کاملاً مشخص است چرا که این قرارداد از جمله عقود خاص است و مانند عقود دیگر نیست که امکان اشتباه در قصد انشا مورد نظر واقع شود. چون احتمال اینکه طرفین از قصد یکدیگر برای انجام این عمل آگاه نباشند خیلی ضعیف است، بدین ترتیب، در قرارداد استفاده از رحم جایگزین، عنصر اصلی یعنی «قصد و رضا» کاملاً محقّق است.

گفتار دوم- اهلیّت طرفین در قرارداد رحم جایگزین

در حقوق ایران، شخص هنگامی اهل محسوب می شود که هم بتواند به صورت شرعی و قانونی دارای حق گردد (اهلیّت تمتع) و هم بتواند حق دارا شده را اجرا و اعمال نماید. (اهلیّت استیفا)

بر اساس نظر فقها؛ (شهید اول، 1381، ص 180) و برطبق مادة 211 قانون مدنی برای اینکه متعاملین اهل محسوب شوند باید بالغ، عاقل و رشید باشند. در قرارداد استفاده از رحم زن علاوه بر اینکه طرفین قرارداد باید عاقل، بالغ و رشید باشند (اهلیّت عام) شرایط دیگری نیز لازم است (اهلیّت خاص) که پزشکان برای جلوگیری از مشکلات احتمالی در نظر می‌گیرند. هر چند در این زمینه قانون یا رویه خاصی نداریم اما می توان از جمله اهلیّت خاص به ناباروری زوجین متقاضی، باردار شدن زن صاحب رحم، رضایت شوهر در صورتی که صاحب رحم دارای شوهر باشد و غیره اشاره کرد.

گفتار سوم - مورد معامله در قرارداد رحم جایگزین

اصولاً در هر عقدی موضوع آن باید مشخص و معین باشد. ماده 214 قانون مدنی بیان می‌دارد: «مورد معامله باید مال یا عملی باشد که هر یک از متعاملین تعهد تسلیم یا ایفاء آن را می کنند».

مورد معامله در معاملات معوّض دو مورد است در حالیکه در معاملات غیرمعوّض یک مورد می باشد. در عقود عهدی که قرارداد رحم جایگزین در این گروه قرار دارد طرفین، تعهد به انجام کاری می کنند. بدین ترتیب در قرارداد مادر جانشین «مورد معامله» یا همان «موضوع تعهد»، انجام کار است. پس لازم است این عمل برای هر یک از آنها معین باشد. در زیر به تعهّدات اصلی طرفین قرارداد مادر جایگزین می پردازیم:

1-  تعهّدات والدین متقاضی

والدین متقاضی بچه بسته به نوع قراردادی که جهت استفاده از رحم جایگزین منعقد می‌نمایند تعهّدات متفاوتی دارند. اگر قرارداد آنها نوع دوستانه باشد والدین صرفاً نسبت به پرداخت هزینه-های غذا و درمان در برابر زن صاحب رحم مدیون می گردند، و اگر از نوع تجاری و معوّض باشد، تعهّدات والدین ناظر به پرداخت مبلغ مورد توافق به مادر جانشین طبق قرارداد می باشد.

در قراردادهای معوّض اجاره رحم، مبلغ قابل پرداخت بین 2 تا 9 میلیون تومان در نوسان است البته وقتی پای متقاضی خارجی از کشورهای دیگر به میان می آید واسطه قیمت را تا 25 میلیون تومان هم بالا می کشاند. (کشوری، 1390، به نقل از سایت: http://www.tabnak.ir/fa/news/217545)

در مورد وضعیت پول پرداختی به مادر جانشین چهار دیدگاه را می توان در نظر گرفت:

1-ممنوع بودن هر گونه پرداخت پول به مادر جانشین از جمله هزینه ها و مخارج وی.

2-ممنوع بودن پرداخت پول به مادر جانشین به غیر از هزینه¬ها، مخارج و خسارات وارده و معین بودن این موارد (تعیین حداقل و حداکثر مبلغ پرداختی در پاره ای موارد)

3-اجازة پرداخت حق الزحمه به مادر جانشین با اعمال محدودیت در آن (تعیین حداکثر مبلغ پرداختی.)

4-پرداخت پول به مادر جانشین بر اساس توافق. (نایب زاده، 1380، صص 111 116)

در خصوص پرداخت یا عدم پرداخت پول و نیز چگونگی آن رویه مشخص و ثابتی وجود ندارد و آنچه مسلّم است اینکه ممنوعیتی برای پرداخت پول به مادر جانشین وجود ندارد و به دور از عدل و انصاف است که برای شخصی که متحمل این سختیها شده اجرتی هرچند به صورت شرط عوض به عنوان شرط فرعی و تبعی در قراردادشان لحاظ نگردد.

به نظر می رسد که مبنای پول پرداختی به مادر جایگزین در قراردادهای نوع دوستانه از نوع مصالحه می باشد و برمبنای گذشت و توافق بین طرفین می باشد و در قراردادهای معوّض ریشة قراردادی دارد.

2-  تعهّدات مادر جانشین

تعهد مادر جانشین ناظر به پذیرش جنین و نگهداری آن در رحم خود و پروراندن آن در طول مدت حاملگی و تولّد فرزند و در نهایت سپردن او به والدین حکمی است. پس موضوع این تعهد انجام کار یا عملی است که در قبال والدین متقاضی پذیرفته است. بنابراین علاوه بر معلوم بودن آن باید مقدور، مشروع و دارای نفع عقلایی باشد.

مبحث هفتم ماهیّت حقوقی قرارداد استفاده از رحم جایگزین

در این مبحث به ماهیّت حقوقی قرارداد رحم جایگزین می پردازیم تا مشخص گردد این گونه قراردادها جز عقود معیّن قرار دارند یا در عقود نامعیّن و قراردادهای خصوصی گنجانده می شود؟

بنابراین با توجه به اینکه چگونگی ساختار عقودی همانند:«اجاره اشخاص و اشیا»، «جعاله»، «ودیعه»، «عاریه» و «صلح» ساختار مناسب تری با توافق و تعهد به جانشینی در بارداری دارند، به مقایسه این عقود با قرارداد رحم جایگزین پرداخته تا امکان یا عدم امکان استفاده از آنها برای چنین هدفی و تنظیم توافق مزبور به خوبی مشخّص و معیّن گردد:

گفتار اول - مقایسه قرارداد رحم جایگزین با عقد اجاره اشخاص و اشیا

عقد اجاره طبق ماده 466 قانون مدنی عقدی است که به موجب آن مستأجر مالک منافع عین مستأجره می¬شود. طبق نظر فقها (موسوی خمینی، 1363، ص 575) و ماده 466 قانون مدنی موجر منافع اجاره را به مستأجر تملیک می کند. از این پس مستأجر مالک است و مانند او از منافع عین استفاده می کند. (کاتوزیان، 1374، ج 1، ص 361)

هر چند مادر جانشین صلاحیت انتفاع از اندام خود را دارد، امّا نمی تواند این حق را که از حقوق مربوط به شخصیت است به دیگران منتقل کند. همچنین طبق مادة 476 قانون مدنی موجر باید عین مستأجره را تسلیم مستأجر کند و تسلیم برابر ماده 477 همین قانون باید در حالتی باشد که مستأجر بتواند از آن استفاده مطلوب کند.

از طرفی چون استیفای منفعت، متوقف بر تسلیم عین مستأجره است لذا تسلیم آن از طرف موجر ضروری است و روشن است که مادر جانشین نمی تواند اعضای بدن خود را «رحم» را تسلیم والدین حقیقی کند.

در نتیجه با توجه به موارد فوق نمی توان قرارداد استفاده از رحم جایگزین را منطبق با عقد اجارة اشیاء دانست.

اما در خصوص مقایسه با اجاره اشخاص باید گفت اجاره اشخاص عقدی است که به موجب آن مستأجر مالک منافع اجیر می شود. به این اعتبار اجارة اشخاص عقدی است تملیکی و بوسیلة آن منافع اجیر به عوض معین مبادله می شود. (کاتوزیان، 1374، ج 1، ص 567)

اما منفعت در قرارداد مادر جانشین، کارکرد طبیعی رحم در پرورش جنین می باشد. این منفعت جز شخصیت مادر جانشین می باشد و والدین حقیقی نمی توانند مالک این منفعت شوند. همچنین اگر قرارداد مادر جانشین را قرارداد اجارة اشخاص بدانیم، منفعت که کارکرد طبیعی رحم مادر جانشین در پرورش جنین است چهرة مالی به خود می گیرد، به صورتی که حق مطالبه مبلغی پول در قبال آن برای مادر جانشین ایجاد می شود.

حال آنکه این حقوق جز حقوق شخصیت است و چهرة مالی ندارد. بنابراین به نظر می رسد برخلاف نظر برخی که ساختار عقد اجاره اشخاص را ساختار مناسب با توافق و تعهد جانشینی در بارداری می دانند (حمدالهی روشن، 1388، 146) منفعت قرارداد مادر جانشین به گونه ای نیست که بتوان آن را در قالب عقد اجاره اشخاص قرار داد و ما به ازای حقوقی پول پرداختی به مادر جانشین را به آن شکل که عقد اجارة اشخاص به آن می نگرد، در نظر گرفت.

گفتار دوم- قرارداد رحم جایگزین و عقد ودیعه

مطابق با ماده 607 قانون مدنی ودیعه، عقدی است که به موجب آن یک نفر مال خود را به دیگری می سپارد تا به صورت مجانی آن را نگاه دارد. آن چیزی که جوهر و مقتضای عقد ودیعه را تشکیل می دهد، سپردن مالی به منظور «نگهداری» به دیگری است و با نخستین مطالبه به صاحبش باید باز گردانده شود. (کاتوزیان، 1387، ج 2، ص 4)

بنابراین اگر معلوم شود که مقصود اصلی طرفین نگهداری مال نباشد، رابطة آنها تابع قواعد مربوط به عقد ودیعه نمی باشد.

در قرارداد رحم جایگزین نگهداری از نطفه به عنوان جهت اصلی عقد مورد نظر طرفین نیست. عمل سپردن جنین به منظور پرورش آن در رحم می باشد نه برای نگهداری و مادر جانشین آن را برای پرورش در رحم خود قبول می کند نه برای نگهداری که هر وقت والدین حقیقی آن را مطالبه بکنند پس بدهد. هر چند لازمة تعهد اصلی (پرورش جنین در رحم) نگهداری از آن نیز می باشد که در این قرارداد نگهداری به عنوان یک تعهد فرعی در جهت انجام تعهد اصلی می-باشد. بنابراین قرارداد رحم جایگزین نمی تواند با ساختار عقد ودیعه منطبق باشد.

گفتار سوم- قرارداد رحم جایگزین و عقد عاریه

طبق ماده 635 قانون مدنی: «عاریه عقودی است که به موجب آن احد طرفین به طرف دیگر اجازه می دهد که از عین مال او مجاناً منتفع شود». هر چند در عاریه مورد عاریه برای انتفاع به مستعیر داده می¬شود اما آنچه در واقع موضوع اباحه قرار می گیرد منفعت است. (کاتوزیان، همان منبع، ص 40)

حال اگر قرارداد مادر جایگزین را عاریه بدانیم در این صورت مادر جانشین به والدین حکمی اجازه می دهد که از منفعت یکی از اعضا بدن خود که کارکرد طبیعی رحم آن زن می باشد، بهره مند شود. بدین ترتیب مادر جانشین باعث ایجاد حق انتفاع از یکی از اعضا بدن خود برای والدین حکمی در رابطه با منفعت مورد نظر می گردد که با توجه به اینکه حق انسان بر اندام و اعضا خود از حقوق مربوط به شخصیت است مادر جانشین این حق را ندارد که حقی برای دیگران در اعضا و اندام بدن خود به وجود بیاورد. (نایب زاده، 1380، ص 157)

علاوه بر این مورد، تسلیم مال مورد عاریه و قبض آن از سوی منتفع و امکان بازپس دادن آن به معیر (مادر جانشین) در قرارداد رحم جایگزین امکانپذیر نیست بدین ترتیب قرارداد رحم جایگزین با عقد عاریه قابل انطباق نیست.

گفتار چهارم- قرارداد رحم جایگزین و عقد جعاله

بر اساس ماده 561 قانون مدنی: «جعاله عبارتست از التزام شخص به ادای اجرت معلوم در مقابل عملی، اعم از اینکه طرف معین باشد یا غیرمعین.

برخی از نویسندگان حقوقی بر این اعتقادند که ماهیّت قرارداد رحم جایگزین قابل انطباق با عقد جعاله می باشد. (معینی، 1387، ص 29)

اشکالی که وارد است این موضوع می باشد که جعاله عقدی جایز است ولی قرارداد رحم جایز عقدی لازم است.

برخی برای رفع اشکال اخیر اعتقاد دارند که قرارداد رحم جایگزین پیش از بارداری جایز و پس از آن لازم میشود. (رحیمی، 1387، ص 24) برخی دیگر برای چاره اندیشی پیرامون این اشکال پیشنهاد دادند که باید عقد جعاله را ضمن عقد لازم منعقد کرد. (علیزاده، بی نام، ص 159)

اما با توجه به مطالب فوق هرچند که می توان با اعمال پاره ای تغییرات قرارداد رحم جایگزین را منطبق با عقد جعاله دانست، اما در وضع کنونی با در نظر گرفتن ویژگیهای واقعی این دو عقد در نظام حقوقی ایران، رحم جایگزین قابلیت انطباق با عقد جعاله را ندارد.

گفتار پنجم - قرارداد رحم جایگزین و عقد صلح

صلح عبارتست از توافق برای ایجاد یا انتفاء یک یا چند اثر حقوقی بدون اینکه بستگی به احکام خاصه عقود معینی داشته باشد. (جعفری لنگرودی، 1370، ص 157) همچنین در هر مورد که وجود حقی بین دو نفر مشتبه باشد؛ یا مورد نزاع قرار گرفته باشد یا هدف این باشد که از تنازع احتمالی پرهیز شود، عقدی که بر این مبنا و گذشتهای متقابل طرفین واقع می شود صلح است. (کاتوزیان، 1385، ج 1، ص 280)

عده ای با توجه به پذیرش مفهوم گستردة صلح در قانون مدنی و مواد 758 و 754 و 752 این قانون؛ بر این اعتقادند که توافق زوج نابارور برای بهره مندی از رحم مادر جانشین جهت حمل و پرورش جنین متعلق به آنها و در نهایت تحویل نوزاد به زوج نابارور در قالب عقد صلح تحقق مییابد، به این ترتیب که از یک سو ارادة انشایی زن و شوهر نابارور و از سویی دیگر ارادة مادر جانشین است که منجر به پیدایش عمل حقوقی در قالب عقد صلح می گردد. (دهقانی، 1387، ص 159)

هرچند این دیدگاه شاید به ظاهر صحیح به نظر می رسد اما باید توجه داشت که ماهیّت قرارداد رحم جایگزین منطبق با عقد صلح نیست. همانطور که می دانیم اشخاص نه تنها در قرارداد رحم جایگزین بلکه در تمامی عقود معین دیگر همانند بیع و غیره می توانند آنها را در قالب عقد صلح منعقد کنند و به هدف خود از انعقاد قرارداد دست یابند بدون آنکه آثار آن قالب معین توسط قانونگذار قابلیت اجرا را داشته باشد. اما باید هدف طرفین عقد صلح بوده باشد و یا اینکه در قرارداد تصریح گردد.

بنابراین هر چند طرفین می توانند قرارداد رحم جایگزین را صرفنظر از هر قالبی که برای آن در نظر بگیریم با تصریح این قرارداد را در قالب عقد صلح منعقد کنند ولی صرف ماهیّت قرارداد رحم جایگزین منطبق با عقد صلح نیست.

گفتار ششم- قرارداد رحم جایگزین و قرارداد خصوصی (ماده 10 قانون مدنی)

نظر به مطالب گذشته به نظر می رسد قرارداد مادر جانشین یک قرارداد مستقل با مقتضا و آثار مخصوص به خود می باشد.

مقتضای اصلی قرارداد مزبور تعهد مادر جانشین بر حمل جنین به نفع زوجین متقاضی و تسلیم طفل پس از وضع حمل به آنها می باشد. که ممکن است بصورت معوّض یا غیرمعوّض (نوع-دوستانه) انجام شود. با عنایت به مطالب فوق، در حقوق ایران اینگونه توافقات از نوع عقود بی نام بوده و در چارچوب آیه «أفوا بالعقود» و مادة 10 قانون مدنی قابل تحلیل و بررسی است.

طبق ماده 10 قانون مدنی: «قراردادهای خصوصی نسبت به کسانی که آن را منعقد نموده اند در صورتی که مخالف صریح قانون نباشد نافذ است.

همانگونه که اشاره شد قرارداد مادر جانشین مخالف و تعارضی با هیچ یک از نصّ های قانونی ندارد. بنابراین میتوان گفت قرارداد رحم جایگزین یک قرارداد خصوصی پذیرفته شده بر اساس ماده 10 قانون مدنی میباشد.

نتیجه گیری :

1-قرارداد رحم جایگزین «قراردادی است که طبق آن زنی توافق می¬کند تا با استفاده از روشهای کمکی تولیدمثل و با استفاده از اسپرم و تخمک والدین حکمی که در رحم یا در محیط آزمایشگاه بارور شده و به جنین تبدیل شده، باردار گردد و پس از سپری شدن مدت حمل و وضع آن، کودک متولّد شده را به زوج طرف توافق تحویل دهد.

در مقابل والدین حکمی نیز متعهد می شوند که بسته به نوع قرارداد، نسبت به پرداخت هزینه ها و حق-الزحمة مادر جانشین و ایفای تعهدّات مربوط مبادرت ورزند.

2-از آنجایی که این گونه قراردادها با حقوق مربوط به شخصیت انسان ارتباط کامل دارند، نباید با قواعد مربوط به حقوق و قراردادهای شخصیت انسانی معارض باشد.

3- طرفین اصلی قرارداد رحم جایگزین زوج نابارور و مادر جانشین هستند و اشخاص حقیقی یا حقوقی دیگری که به نحوی با این قرارداد مرتبط اند عبارتند از: شوهر زن جایگزین (که اجازه او نیز برای انعقاد قرارداد لازم است)، پزشک متخصص ناباروری و بیمارستان محل تولد.

4-این قرارداد عقدی رضایی، لازم و از گروه عهدی است و ممکن است از نوع عقود معوّض یا غیرمعوّض باشد. همچنین در شمار عقود مسامحی قرار دارد.

5-با توجه به اینکه قراردادهای رحم جایگزین مانند سایر عقود در اثر توافق دو اراده به وجود میآید، قواعد عمومی قراردادها بر آن حاکم میباشد. جهت اعتبار بخشیدن به این قرارداد شرایط اساسی عقود و قراردادها که در ماده 190 قانون مدنی کشورمان از آن یاد شده باید فراهم باشد.

6- در حقوق ایران، اگر تعهد مادر جانشین برحسب قرارداد نوع دوستانه باشد، پرداخت پول به وی بر اساس مصالحه است و در قراردادهای معوّض مبالغ پرداختی به مادر جانشین رثیه قراردادی دارد. پرداخت پول در این گونه قراردادها صحیح و ممنوعیتی برای پرداخت پول با مادر جانشین وجود ندارد.

7-ماهیّت حقوقی این گونه قراردادها در قالب عقود اجاره اشیا، اجاره اشخاص، عقد ودیعه، عقد عاریه، عقد جعاله و عقد صلح قرار نمیگیرد و باید آن را در قالب قراردادهای خصوصی موضوع ماده 10 قانون مدنی گنجاند.

منابع

1- جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1384)، ترمینولوژی حقوقی، چاپ پانزدهم، تهران، کتابخانه گنج دانش.

2-جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1370)، حقوق مدنی، رهن و صلح، چاپ دوم، تهران، کتابخانه گنج دانش.

3-حمدالهی، عاصف روشن، محمد، (1388)، بررسی تطبیقی فقهی و حقوقی قرارداد استفاده از رحم جایگزین، چاپ اول، تهران، انتشارات مجد.

4- دهقانی، حسین، (1387)، «رحم جایگزین»، حقوق روز، شماره 5، ص159.

5- رحیمی، حبیب الله، (1387)، «مسئولیت مدنی ناشی از رحم جایگزین»، باروری و ناباروری، شماره 2،ص24.

6-شهیدی، مهدی، (1386)، تشکیل قرارداد و تعهدات، ج 1، چاپ ششم، تهران،انتشارات مجد.

7- صفایی، سیّدحسین قاسم زاده، سیّد مرتضی، (1384)، حقوق مدنی: اشخاص و محجورین، چاپ دهم، تهران،انتشارات سمت.

8- علیزاده، مهدی، (بی تا)، «ماهیّت قرارداد استفاده از رحم جایگزین»، مجله تخصصی الهیات و حقوق،ص159.

9- کاتوزیان، ناصر، (1386)، دوره مقدماتی حقوق مدنی، اعمال حقوقی، قرارداد، ایقاع، چاپ دوازدهم، تهران،شرکت سهامی انتشار .

10- کاتوزیان، ناصر، (1385)، دوره ی مقدماتی حقوق مدنی، درس هایی از عقود معین، ج 1، چاپ نهم، تهران، کتابخانه گنج دانش.

11- کاتوزیان، ناصر، (1387)، دوره مقدماتی حقوق مدنی، درس هایی از عقود معین، ج 2، چاپ یازدهم، تهران،کتابخانه گنج دانش.

12- کاتوزیان، ناصر، (1374)، عقود معین، ج 1، چاپ ششم، تهران، شرکت سهامی انتشار.

13-کاتوزیان، ناصر، (1372)، قواعد عمومی قراردادها، ج 1، چاپ دوم، تهران، انتشارات مدرس.

14-کاتوزیان، ناصر، (1372)، ضمان قهری مسئولیت مدنی، چاپ دهم، تهران،انتشارات دانشگاه تهران.

15-کاتوزیان، ناصر، (1383)، مقدمه ی علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران، چاپ چهل و یکم، تهران،شرکت سهامی انتشار.

16-کشوری، زهرا، (1390)، «رحم اجاره ای 2 تا 9 میلون تومان» به نقل از:

http://www.tabnak.ir/fa/news/217545

17-معینی، فرزاد، (1387)، «سخنی پیرامون رحم جایگزین»، آوای عدالت، شماره 2،ص29.

18-موسوی خمینی، سیّد روح الله، (1363)، تحریرالوسیله، ج 1، قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.

19- نایب زاده، عباس، (1380)، بررسی حقوقی روشهای نوین باروری مصنوعی، مادر جانشین اهداء تخمک و جنین، چاپ اول، تهران،انتشارات مجد.

9542299

کنسرسیوم ایرکاس بزرگترین مجموعه آموزشی تخصصی در شمال غرب کشور می باشد. ایرکاس با در نظر گرفتن وضعیت اشتغال جامعه و آموزش های مورد نیاز جامعه اقدام به برگزاری دوره های آموزشی بازرسی جوش می نماید. نام اصلی این حرفه تست های غیر مخرب ndt بوده و به دلیل کاربرد وسع آن در صنایع جوشکاری بازرسی جوش نام نهاده شده است. مخاطبان دوره های آموزشی تست های غیر مخرب کلیه دانشجویان، فارغ التحصیلان و علاقمندان رشته های فنی و مهندسی بخصوص رشته های مهندسی مکانیک مهندسی مواد مهندسی متالورژی مهندسی صنایع مهندسی جوش و... می باشد. کارآموزان با یادگیری مفاهیم دوره بازرسی جوش قادر به اجرای این روش ها روی انواع سازه های اسکلت فلزی خطوط لوله نفت و گاز و پتروشیمی، صنایع فولاد سازی، شهربازی ها، انواع تله کابین و تله سیژ ها انواع پل های عابر پیاده و روگذر انواع کابل های فولادی و سیم بکسل انواع جرثقیل های سقفی و موبایل، قطعات جلوبندی خودرو قطعات آهنگری و ریخته گری وعملیات حرارتی و ....خواند بود دوره های آموزشی تست های غیر مخرب و بازرسی جوش به مدت 24 ساعت و آخر هفته ها در سایت آموزشی کنسرسیوم ایرکاس برگزار می شود در این دوره ها هر 5 روش اصلی بازرسی جوش شامل روش های بازرسی چشمی VT بازرسی مایعات نافذ PT بازرسی ذرات مغناطیسی MT بازرسی آلتراسونیک UT بازرسی رادیوگرافی صنعتی و تفسیر تصاویر رادیوگرافی RT به صورت عملی توسط مدرسین مجرب و متخصص ایرکاس برگزار می شود.در روش بازرسی چشمی VT بازرس بدون استفاده از ابزار های تخصصی و تنها با استفاده از خط کش کولیس بوروسکوپ آینه دماسنج و ... شکل و ظاهر قطعه کار یا خط جوش را از نظر ابعاد و اندازه بررسی کرده و نتیجه آن را با استاندارد های رایج بازرسی جوش مانند AWS D1.1 و ASME و API مقایسه کرده و مورد را از نظر رد یا قبول بودن تایید می نماید. نفرات بازرس باید طبق سرفصل های بازرسی جوش استاندادر ASNT-SNT-TC-1A آموزش دیده و مدارک لول دو تست های غیر مخرب و بازرسی جوش را اخذ کرده باشند(LEVEL 2) اعتبار گواهینامه های تست های غیر مخرب برای هر روش 3 سال بوده که قابل تمدید می باشد. گواهی نامه های ASNT بازرسی جوش در سه سطح یک و دو و سه صادر می شود که امروزه سطح یک آن منسوخ شده و تنها گواهی نامه های LEVEL 2 و LEVEL 3 صادر می شود. صدور گواهی نامه های لول سه بازرسی جوش در خارج از کشور و گواهینامه های لول 2 تحت نظر لول سه در داخل کشور صادر می شود. کنسرسیوم ایرکاس برای شرکت کننده گان دوره های آموزشی تست های غیر مخرب و بازرسی جوش با اخذ هزینه، اقدام به صدور گواهینامه های لول 2 بازرسی جوش تحت نظر کارشناس لول 3 می نماید. در روش های مایعات نافذ PT که یکی از روش های تست های غیر مخرب و بازرسی جوش می باشد با اعمال یک مایع نافذ رنگی یا فلورسنت به روش های غوطه وری یا اسپری به سطح مورد نظر و سپری کردن زمان انتظار برای نفوذ مایع نافذ و پاک کردن مایع نافذ اضافی و اعمال آشکار ساز یا دویلوپر عیوب و ترک های جوش روی سطع قطعه کار ظاهر می شود از این روش برای تست میزان چسبندگی بابیت در قطعات نیروگاهی سازه های اسکلت فلزی بر اساس مبحث 10 مقررات ملی ساختمان قطعات خودرو و... استفاده می شود. در روش تست ذرات مغناطیسی یا تست MT که یکی از روش های NDT می باشد. از خاصیت مغناطیسی اجسام استفاده شده و با اعمال یک میدان مغناطیسی قوی به سطح تست و پاشش ذرات مغناطیسی به روی سطح قطعه کار ناپیوستگی ها و ترک های سطحی و زیر سطحی آشکار می شود برای اعمال میدان مغناطیسی در این روش از یوک مغناطیسی و یا کویل مغناطیسی استفاده می شود. ذرات مغناطیسی مورد استفاده به صورت پودر خشک یا اسپری تر بوده و در دو حالت رنگی یا فلورسنت مورد استفاده قرار می گیرد. در دوره های آموزشی تست های غیر مخرب و بازرسی جوش کارآموزان به طور عملی با مفاهیم تست مغناطیسی آشنا می شوند. کاربرد های این روش در ترک یابی انواع پره ها انواع قطعات جلوبندی خودرو قطعات ریختگری و عملیات حرارتی شده و کلیه قطعات مغناطیسی می باشد.روش آتراسونیک یا آزمون فراصوتی یکی از پیشرفته ترین روش های تست های غیر مخرب و بازرسی جوش می باشد. در اینروش با ارسال امواج آلتراسونیک به داخل قطعه کار و برخورد امواج با عیوب مختلف و بررسی اکو های بازرگشتی از عیوب می توان از محل و موقعیت عیوب داخلی قطعه کار مطلع شد. این روش نسبت به سایر روش ها از دقت بالا تری برخوردار بوده و یادگیری آن نیز زمانبر است در دوره های آموزشی تست های غیر مخرب و بازرسی جوش ایرکاس بیشترین زمان آموزشی مربوط به روش بازرسی فراصوتی می باشد.کاربرد های اصلی این روش در بازرسی انواع خطوط لوله مخازن تحت فشار مخازن ذخیره و... می باشد. رادیوگرافی صنعتی نیز یکی دیگر از روش های بازرس جوش بوده که در دوره های آموزشی ایرکاس به علت خطرات جانی این روش تنها تفسیر تصاویر رادیوگرافی یا RTi بررسی می شود. علاوه بر روش های متداول تست های غیر مخرب که شامل روش های VT PT MT UT RT می باشد، امروزه از روش های پیشرفته NDT که شامل روش های MFL یا آزمون اندازه گیری میزان نشت شار مغناطیسی که برای تست کابل های فولادی(سیم بکسل) و بازرسی انواع تله کابین و تله سیژ بازرسی کف مخازن ذخیره ای و... مورد استفاده قرار می گیرد روش های فیز آری، تافد، رادیوگرافی نوترونی، هالوگرافی لیزری، روش های تست رپلیکا و تخمین عمیر باقی مانده تجهیزات، روش های پایش بر اساس وضعیت یا CM روش های هالیدی دیتکتور و DCVG/CIPS برای تست نشت عایق و..... مورد استفاده قرار می گیرد که در مقالات آتی در مورد آین روش ها بحث و بررسی خواهد شد. مدارک بین المللی قابل اخذ برای روش های رایج تست های غیر مخرب و بازرسی جوش شامل مدارک ASNT و مدارک CWI و SCWI و CSWIP و... می باشد که اکثر اینمدارک قابل اخذ توسط کنسرسیوم ایرکاس می باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد دروه های آموزشی NDT با کارشناسان این مجموعه تماس حاصل فرمایید. همچنین از طریق منوی آموزش بخش تست های غیر مخرب می تواند زمان برگزاری و سرفصل و هزینه های دوره های آموزشی بازرسی جوش را مشاهده کره و به صورت آنلاین و اینترنتی اقدام به ثبت نام و رزو دوره های آموزشی مجموعه ی ایرکاس بپردازید.

راهنمای ثبت نام دوره های آموزشی

ثبت نام دوره های آموزشی

لیست دوره های آموزشی

درخواست صدور گواهینامه

041-33369052-4

2

رشته مهندسی مدیریت اجرایی یک رشته میان رشته ای است یعنی از چندین رشته فنی مهندسی مختلف تشکیل شده است اعم از:
مهندسی مکانیک، مهندسی عمران، مهندسی صنایع، مهندسی برق، مهندسی کامپیوتر، IT ، مدیریت
رشته مهندسی مدیریت اجرایی زیر شاخه ای از MBA  است نه خود  MBA چرا که MBA فقط یک رشته مدیریتی است و تمامی دروس MBA  مبتنی بر مدیریت است. ولی رشته مهندسی مدیریت اجرایی هم از مدیریت و هم از رشته های فنی مهندسی تشکیل شده است.یعنی مهندسی مدیریت اجرایی برای مدیریت و اجرای رشته های ذکر شده فعالیت میکند.
فارغ التحصیلان مهندسی مدیریت اجرایی میتوانند از بازار کار گسترده ای بهره مند شوند. وقتی یک سازمان یا ارگان اگر همزمان هم برای سیستم های کامپوتری خود به یک مهندس کامپیوتر و برای بهبود کیفیت و رشد روند سازمان به یک مهندس صنایع نیاز داشته باشد میتواند از یک مهندس مدیریت اجرایی بجای دو نفر استفاده کند.

مهندسی-مدیریت-اجرایی

و همچنین فارغ التحصیلان رشته مهندسی مدیریت اجرایی چون از تمام رشته های فنی مهندسی اطلاعات لازمه را دارند بنابراین میتوانند در کلیه گرایش های فنی مهندسی که در بالا ذکر شد ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد داشته باشند.
دانشجویان رشته مهندسی مدیریت اجرایی هیچگونه محدودیتی از نظر ادامه تحصیل و شغلی ندارند.
از آنجایی که عدم وجود مدیریت مناسب در کشورمان مانع پیشرفت شده است برای همین تربیت و آموزش مدیران اجرایی که بتوانند باعث بهبود کیفیت و روند سازمان ها با برنامه ریزی مناسب،مدیریت مناسب: مدیریت هزینه ها ، منابع انسانی،.... با استراتژی مناسب و کارآمد بسیار حائز اهمیت است.
بزرگانی مثل بیل گیتس، استیو جابز و سایر افراد موفق بنابه گفته خودشان با استفاده از اصول مدیریتی و شناخت استراتژی ها در موقعیت های حساس و بحرانی مختلف باعث پیشرفت خود و کشورشان شده اند.
پس دانشجویانی که در رشته مهندسی مدیریت اجرایی تحصیل کرده اند نسبت به سایر دانشجویان اطلاعات بیشتری دارند چون دانشجویان دیگر رشته ها فقط و فقط از رشته تحصیلی خود اطلاعات لازمه را دارند و بعد ها برای ادامه تحصیل باید در حوزه تحصیلی خود ادامه تحصیل داشته باشند. ولی دانشجویان رشته مهندسی مدیریت اجرایی هم از رشته مدیریت و هم از تمامی رشته های فنی مهندسی پیش زمینه و اطلاعات دارند چرا که یک مدیر اجرایی باید از تمامی جوانب، فردی مطلع و آگاه باشد تا با مدیریت مناسب باعث پیشرفت و بهبود کیفیت شود.

شرکت فنی مهندسی رخش کاوه آذرآبادگان ( رکا ) عضو کنسرسیوم ایرکاس فعال در حوزه ی مشاوره سیستم های مدیریت کیفیت-تست های غیر مخرب و بازرسی جوش-مهندسی معکوس-تعمیر و نگهداری ماشین آلات و تجهیزات CNC، آموزش های تخصصی درون و برون سازمانی-اتوماسیون صنعتی می باشد که با سابقه 10 ساله چشمگیر فعالیت مینماید.
به گزارش روابط عمومی شرکت فنی مهندسی رکا در جهت اطلاع رسانی و تسهیل در امر مدیریت کیفیت (ISO) بنرهایی در شهرک سلیمی و عالی نسب نصب نموده است که با تاثیر شگرفی روبه رو شده است. در همین راستا تخفیفاتی برای کارخانه جات و مراکز در نظر گرفته شده است.

IMAG0334

 

IMG 20171017 142802

دپارتمان های علمی

درباره کنسرسیوم

پنل آموزشی

آمار سایت

تعداد اعضای آنلاین : 0

تعداد کل اعضای کنسرسیوم : 1725

برای مشاهده اعضای آنلاین کلیک کنید

مراکز خدماتی و رفاهی طرف قرارداد

marakez

بازرسی به روش نشت شار هسته ای در ایران آموزش نرم افزار داروخانه در ارومیه زلزله یک ساختمان هوشمند چگونه ساختمانی می باشد ؟ آشنایی با اصول روش های بازرسی جوش در تبریز مدرک بین المللی ایزو دوره آموزشی پایپینگ در رشت مشکلات چشمی بازرسی جرثقیل بازرسی عایق کلاس تکنسین داروخانه در تبریز بازرسی لوله مدفون اتم مسیحیت استخدام دستیار دندانپزشک در بیمارستان اصفهان شب نوزدهم اکسیژن درمانی اولین ردیاب رادیواكتیو آشنایی با الکترونیک مقدماتی در مشهد حذف نويز در پردازش تصویر تقويم رسمي پزشکی گرامیداشت تعمیرات و عیب یابی تجهیزات پزشکی فشار سنج بازار کار کمک پرستار حماقت ترکیاب سر سیلندر آمالگاماتور کاهش درد سيستم نمايش آينه‌ای اموزش دستیار دندانپزشکی در قم انکوباتور راز.تحول انواع کپسول آندوسکوپی تجهیزات و ملزومات پزشكی asme بيماري ADHD سیستم اکسیژن کپسولی اکسیژن سازهای پرتابل گواهی استاندارد مدیر اجرایی تجربيات تعریف قرارداد رحم جایگزین درس تفکر مارتین هایدگر بر معماری مدارس تقویت بیماری های قلبی تست MFL ایستگاه بازرسی مولا ای سی جی bionet ستکهلم سرنگ های بدون سوزن ظهور مقالات مهندسی پزشکی دستیار دندانپزشک کیست زمینه های کار در مهندسی پزشکی

logo کنسرسیوم دانشگاهیان و متخصصان ایران - بازرسی جوش

حامیان کنسرسیوم ایرکاس

  • IRSME
  • RKA
  • ACS
  • IUE
  • RFTC
  • BQC
  • DNW
  • ICS
  • TUV-EMB
  • QAL
  • Ino
  • Allaiance
  • Tckit

تبلیغات در ایرکاس

دسترسی به ژورنال مقالات

az3

تصاویر اینستاگرام ایرکاس